Groepspolarisatie

In het begin van de jaren zestig werd een opmerkelijk sociaalpsychologisch verschijnsel geconstateerd: als mensen bij bepaalde taken individueel geneigd waren tot het nemen van enig risico, dan leidde groepsdiscussie in het algemeen tot een verschuiving naar grotere risicobereidheid. Deze verschuiving staat in de Anglo-Amerikaanse literatuur bekend als de 'Risky Shift'. Dit verschijnsel trok sterk de aandacht wegens de mogelijke praktische implicaties voor de alledaagse werkelijkheid (hoeveel beslissingen over riskante zaken worden niet door groepen genomen?). Het verschijnsel vormde bovendien een theoretische uitdaging, omdat de sociale psychologie geen ordentelijke verklaring kon bieden. Bij nader onderzoek bleken groepsdiscussies niet alleen tot grotere risicobereidheid te leiden, maar merkwaardigerwijs soms ook tot grotere voorzichtigheid ('Cautious Shift'). Ook meningen en oordelen over allerlei andere zaken blijken nu door groepsdiscussies vaak meer extreem te worden ('groepspolarisatie'). In de loop der jaren zijn verschillende verklaringen van deze verschuivingen geformuleerd en in enige honderden experimenten getoetst. Deze monografie biedt een kritisch overzicht van mogelijke verklaringen en onderzoeksresultaten. Hierbij worden verbindingen gelegd met diverse onderwerpen uit de literatuur over groepsdynamica en attitude-verandering, zoals sociale-vergelijkingsprocessen, leiderschap en argumentatie. Deze studie is bestemd voor geïnteresseerden in besluitvorming en groepsprocessen, zoals andragogen, gesprekstrainers, psychologen, bedrijfskundigen en marktonderzoekers.