Gino Bartali

Gino Bartali De leeuw van Toscane

Het verzwegen verhaal van de wielrenner die de grootste comeback
in de Tour de France-geschiedenis maakte en die tijdens de Tweede Wereldoorlog
een geheime held was in het Italiaanse verzet.

18 juni 1948: Cannes werd nog nooit zo vroeg wakker. Duizenden wielerliefhebbers zoeken een plek langs de weg in de hoop een glimp op te vangen van de wielrenners die straks van start gaan. De renners hebben 2500 kilometer in de benen en het belooft vandaag een sleuteletappe te worden!
Onder de wielrenners bevindt zich voormalig Tourwinnaar Gino Bartali. Hij is getergd, 21 minuten staat hij achter op de gele trui. Men heeft hem afgeschreven, hij zou te oud zijn, zijn moraal hebben verloren. Hij denkt terug aan zijn vorige Tour-overwinning in 1938, aan de vele geheime documenten die hij in de Tweede Wereldoorlog vervoerde en zo honderden joden van vervolging redde. Hij denkt aan zijn broer, groot wielertalent, doodgereden tijdens een race.
En hij denkt aan de Italiaanse premier die hem gisteravond belde met het verzoek de Tour te winnen: 'Doe je uiterste best. Dat is voor iedereen in Italië heel belangrijk.'
'Hoezo?' vroeg Bartali.
'Omdat de situatie hier behoorlijk chaotisch is,' zei De Gasperi.
De afgeschreven Gino Bartali stapt die dag op zijn fiets. Hij heeft een belofte in te lossen.

Gino Bartali, ook wel 'De leeuw van Toscane', won de tour in 1938, maar was door de Tweede Wereldoorlog niet in staat om zijn titel te verdedigen tot 1948. Inmiddels was hij een oude man van 34 en niemand dacht dat hij opnieuw zou winnen. Hij werd de nationale held van Italië. Iemand waar ze hoop op konden vestigen na de rampzalige heerschappij van Mussolini. Meer dan een halve eeuw later is Bartali nog steeds de recordhouder van de langste tijd tussen de overwinningen: tien jaar.
Bartali's levensverhaal kent nog een verhaallijn, een die bijna nooit is verteld. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zette Bartali zich als fietser in voor de verzetsbeweging. In opdracht van de aartsbisschop van Florence fietste Bartali langs de Duitse troepen. Alles wat de Duitsers zagen was een ex-prof die nog wat voor zichzelf trainde. In werkelijkheid vervoerde hij valse persoonsbewijzen en documenten in het frame van zijn fiets waarmee meer dan achthonderd joden veilig uit Italië konden ontsnappen.

Gino Bartali De leeuw van Toscane is een aangrijpend verhaal over winnen en verliezen, doorzettingsvermogen en moed; een boek dat alles in zich heeft om een wielerklassieker te worden.


Aili McConnon schrijft voor BusinessWeek Magazine. Haar artikelen verschenen in de New York Times, The Wall Street Journal en The Guardian Newspaper.
Andres McConnon is filmmaker en werkte mee aan diverse historische publicaties.