Geschiedenis als noodlot

In dit essay vat de auteur kort samen wat de ervaring van de afgelopen jaren hem geleerd heeft over de gang der historie en de krachten die daarop inwerken. Hij is daarbij vooral onder de indruk gekomen van de sterke tijdgebondenheid van het menselijk denken en handelen en de cruciale invloed die het machts/ beheersingsmotief daarop uitoefent en daarmee op de loop der geschiedenis. Thema's die aan de orde komen zijn onder meer: de onuitroeibaarheid van elitevorming en machtsongelijkheid die we ook in democratieën aantreffen; negatieve en positieve waarderingen van het machtsmotief-, emancipatieprocessen als een nieuwe ontwikkelingsfase in de machtsstrijd; complicaties van de legitimatieproblematiek; de transformatie van het machtsmotief in de moderne burgerlijk-liberale cultuur; het verval van de discipline als gemeenschapswaarde in die cultuur; de inmiddels mondiale strijd tussen verschillende concepties van beschaving en de daarmee samenhangende ontwikkelingsproblematiek; het beschavingsconflict als meest fundamentele machtsstrijd en de mondialisering van het beschavingsconflict in onze tijd; en het verval van authentiek historisch besef als consequentie van het individualiseringsproces. De bekende staatsrechtsgeleerde S.W. Couwenberg geeft hier in kernachtige bewoordingen zijn visie op de 'condition humaine', waarbij hij het machtsmotief beschouwt als de voornaamste historische drijfkracht. Een uitdagend essay dat oproept tot een hernieuwd debat over deze problematiek.