Fabelen van la fontaine

De fabels van La Fontaine: complete editie met alle 240 fabels in de vertaling van J.J.L. ten Kate met 320 gravures van Gustave Doré De Fabels van La Fontaine Gelukkig is de tijd voorbij dat je de fabels van La Fontaine moest lezen, uit het hoofd leren zelfs. De bewerker van een in 1842 verschenen schooluitgave was niet de enige die ze hoogst geschikt achtte ‘om het oordeel te scherpen, duidelijke begrippen te doen vormen, den smaak te beschaven en nuttige zaakkennis te doen verwerven’. Zo'n aankondiging stimuleert nu niet bepaald de leeslust, en dat terwijl de fabels waarachtig wel de moeite waard zijn. De figuren van Jean de La Fontaine (1621-1695) zijn als dieren geloofwaardig, ook al bezitten ze menselijke eigenschappen. Van La Fontaines fabels bestaan vele Nederlandse vertalingen en bewerkingen, onder meer van de Amsterdamse toneelschrijver Joannes Nomsz (1786) en Jan Prins (1941), maar Jan Jacob Lodewijk ten Kate (1819-1889) ts een van de weinigen die zich aan een complete vertaling hebben gewaagd. Over deze dominee-dichter schreef de criticus Huet: ‘De heer ten Kate zou, indien men hem van een toren stiet, nederkomen aan gruis van verzen? En inderdaad: Ten Kate schreef zijn gedichten in een tempo dat zonder overdrijving spectaculair genoemd mag worden. Hij debuteerde vroeg. Toen in 1836 zijn bundel Gedichten verscheen was hij pas zeventien. Ten Kates carrière begon uiterst prozaïsch: op zijn dertiende werd hij kantoorklerk. Zijn talenten trokken de aandacht van de bekende ds. O. Heldring die ervoor zorgde dat hij in 1838 theologie kon gaan studeren in Utrecht. In 1845 werd hij predikant te Marken, in 1860 te Amsterdam. Hij vervulde zijn taak tot grote tevredenheid van de gemeente en hield tijd genoeg over om zich aan de schone letteren te wijden. Zijn poëtische produktie bestond grotendeels uit vertalingen van literaire meesterwerken: Byron, Scott, Shakespeare, Milton, Schiller, Goethe, Victor Hugo, Alfred de Vigny, Dante, Torquato Tasso, Andersen enz. Ten Kate bracht ook een nieuwe psalmberijming op zijn naam. Frans, Duits, Engels, Italiaans, Zweeds: het ging hem allemaal even gemakkelijk af. Té gemakkelijk, volgens eigentijdse en latere critici onder wie Frederik van Eeden die hem in zijn Grassprietjes door Cornelis Paradijs onder vuur nam. Wierp Ten Kate zich als vertaler op de wereldliteratuur, ook de Franse kunstenaar Gustave Doré (1832-1883) voelde zich tot de literaire klassieken aangetrokken. Hij illustreerde onder meer Rabelais, Cervantes, Dante en de bijbel. Net als Ten Kate werkte hij razendsnel, bijgestaan door een legertje graveurs die zijn tekeningen in hout nasneden. Doré was binnen en buiten Frankrijk enorm populair. Van Gogh had een grote bewondering voor hem. Met Busch, Grandville, Töpffer en Cruikshank, wier grimmige humor hij deelde, behoort Doré tot de 19de-eeuwse wegbereiders van het moderne stripverhaal. Doré’s illustraties voor de fabels van La Fontaine dateren uit 1868. De Nederlandse editie met de vertaling van Ten Kate verscheen voor het eerst in de jaren 1868-1871 bij de Amsterdamse uitgever Gebr. Binger. In 1875 werd het werk herdrukt. De gebonden editie kostte toen f 28.30, terwijl voor de luxe-uitgave (verguld op snee) f 31.30 moest worden neergeteld. Menig Nederlander verdiende dat niet per maand. Het is opmerkelijk dat de fabels in de twintigste eeuw nimmer integraal werden vertaald of herdrukt. Met deze herdruk van de uitgave uit 1875 is sinds lange tijd weer een complete Nederlandse vertaling beschikbaar.