Emoties

Emoties staan sinds twee decennia weer op de filosofische agenda. Als passie werden ze in de geschiedenis van de filosofie overwegend niet alleen als tegenovergesteld, mar ook als inferieur aan de rede gezien. Als er al door filosofen over werd geschreven, was dat vooral negatief en om voor te schrijven hoe de ratio ze zou moeten en kunnen beheersen. In de klassieke oudheid bestaan hier gematigde (Aristoteles) en radicale (de Stoïcijnse filosofen) varianten van. Maar tegelijk is het opmerkelijk dat juist zij de traditionele tegenstelling tussen emoties en ratio al bestreden. Dit is waarschijnlijk, naast de aandacht voor geluk en levenskunst in hun praktische filosofie, de verklaring van het feit dat juist deze filosofen op het moment weer zo actueel en relevant blijken te zijn. De opvatting dat emotie en ratio geen tegenstelling zijn, vormt de rode draad in dit boek, maar op die rode -draad zijn verschillende posities mogelijk. De mate van invloed die emoties hebben op het menselijk geluk, en de mate waarin ze te voorkomen en te matigen zijn, en of dat ook gewenst is, is de variabele factor waar de besproken filo-sofen verschillend over denken. En ook al wordt er in de filosofie en de wetenschap in toenemende mate aandacht besteed aan emoties en gevoel, bij nader inzien blijkt dit juist een tegenwicht te vormen voor de 'lief en leed'-cultus van onze huidige samen-leving en media. Het thema van de emoties is eveneens filosofisch relevant en actu-eel geworden door ontwikkelingen in de moderne biologie en neurowetenschap. De rede en de dynamiek van de gemoedsbewegingen, op boeiende wijze geanalyseerd en belicht door een keur van Nederlandse en Vlaamse deskundigen op dit terrein. Alle bijdragen zijn zeer toegankelijk geschreven, waarbij de inhoud ervan vaak heel direct toepasbaar is in het dagelijks leven en in de beroepspraktijk van geïnteresseerde leken. Een boek voor iedereen! Miriam van Reijen publiceerde in 1995 Filosoferen over emoties (meermalen herdrukt). In de tien jaar daarna gaf zij lezingen, workshops en cursussen over de stoï-cijnse en spinozistische opvattingen aangaande het ontstaan en de aard van emoties en de praktische toepasbaarheid van die filosofie in het dagelijks leven. Dit boek is de neerslag van de twee conferenties Heftige emoties die op de Internationale School voor Wijsbegeerte (Leasden) op haar initiatief werden georganiseerd met diverse sprekers en hun invalshoeken, om zo ook ándere filosofische benaderingen van emoties aan de orde te laten komen. Verder werkten mee: Sandra Aerts, Simone van der Burg, Wim Lintsen, Hans Maes, Heleen Pott, Herman de Regt, Tom Speelman, Charles Vergeer en Desirée Verwey.