Eigen Gewicht Van De Dingen

Milieuproblemen worden vaak beschouwd als ongewenste hinderlijke effecten van het functioneren van ons systeem van productie en consumptie, die op zichzelf weinig zeggen over de aard van het huidige maatschappelijke bestel, en die daarom ook met de middelen van dit bestel afdoende kunnen worden aangepakt. Daartegenover wordt in deze bundel een andere opvatting vertolkt, namelijk dat het milieuprobleem geen 'gewoon' probleem is, maar een probleem dat door de moderne manier van leven juist wordt opgeroepen. Het moderne autonome subject lijkt ernaar te streven alles onder zijn regime van berekening en beheersing te plaatsen. Nergens heeft dit filosofisch duidelijker stem gekregen dan in Kants zogeheten Copernicaanse wending, waarin wordt gesteld dat niet ons verstand zich naar de dingen richt, maar omgekeerd de dingen zich naar ons verstand richten. In dit radicale constructivisme, dat kan dienen als een lakmoesproef van de moderniteit, valt de natuur dus samen met wat wij erover denken en ervan maken, met hoe wij haar 'construeren'. Onvrede met dit constructivisme is oorspronkelijk het uitgangspunt geweest waarop de auteurs van de bundel elkaar gevonden hebben. Een negatief standpunt is echter niet erg inspirerend. Ze vonden het nodig de aandacht te richten op het positieve complement van de genoemde onvrede. De artikelen in deze bundel zijn er het resultaat van. Ze kunnen gekarakteriseerd worden door de trefwoorden: het sublieme als grenservaring van de moderniteit, transcendentie van een alleen maar geconstrueerde wereld, de weerstand of de eigen betekenis van de werkelijkheid, de intrinsieke waarde van de natuur, het verlangen naar iets dat niet door onszelf is teweeggebracht, en, waaraan het boek zijn titel ontleent, het eigen gewicht van de dingen. Met ieder van die uitdrukkingen wordt geprobeerd ervaringen van de natuur die door de moderne denk- en leefwijze verdrongen zijn geraakt maar niet geëlimineerd, in het vizier te krijgen en hun de plaats te geven die hun toekomt.