De spoken van godfried bomans

Godfried Bomans (1913-1971) was een persoonlijkheid die bij iedereen, in alle lagen van de bevolking, bekend was, - zij het aan het einde van zijn leven meer als ‘ster’ van de Nederlandse televisie dan als schrijver. Na Bomans’ dood ontstond er een golf van literatuur over hem: hij werd zelfs onderwerp van feuilletons in roddelbladen en van tal van andersoortige trivialia, maar een ernstig essay van grotere omvang over de schrijver Bomans heeft lang op zich laten wachten. Godfried Bomans was niet ‘een groot schrijver’, maar wel was hij iemand die voortreffelijk schreef en een meester van de vorm was: Bomans was een magistraal stilist. In dit essay, waarin de nadruk valt op Bomans’ schrijverschap, noemt Jeroen Brouwers Bomans een ‘tussenpaus’ in de Nederlandse letteren. De invloed van Bomans op schrijvers die na hem kwamen (van Mulisch tot Komrij, Biesheuvel, anderen en niet in de laatste plaats Brouwers zelf) is onmiskenbaar. In de geschiedenis der Nederlandse letteren is Bomans de laatste rooms-katholieke prozaschrijver geweest: met hem verdween de ‘katholieke literatuur’ en tegelijkertijd, merkwaardigerwijs, de katholieke dagbladpers in Nederland en de orthodoxe katholiekheid van de KRO-radio en -televisie. Bomans heeft aan de wieg gestaan van het ‘columnisme’ in de Nederlandse pers: met S. Carmiggelt behoorde hij na de oorlog tot de eersten die zijn columns in boekvorm bijeenbracht, zoals dit later door tientallen anderen zou worden nagevolgd. De tand des tijds zal niet véél van het werk van Bomans overlaten (wellicht alleen zijn Sprookjes en de ‘sprookjesroman’ Erik), maar het belang van zijn ‘aanwezigheid’ in de Nederlandse letteren zal blijvend moeten worden onderkend.