De Onze-Lieve-Vrouwekerk en de grafkapel voor oranje-Nassau te Breda / De Nederlandse monumenten van geschiedenis en kunst

De reeks De Nederlandse Monumenten van Geschiedenis en Kunst beschrijft ons nationaal erfgoed aan historische munumenten. In dit deel de Onze-Lieve-Vrouwekerk te Breda centraal.
De restauratie van het ex- en interieur in de periode 1994-1998 vormde de directe aanleiding om een monografie te schrijven over de stand van zaken betreffende de (bouw)-geschiedenis van kerk, toren en interieur. Deze restauratie volgde op een relatief kort daarvoor afgesloten lange en ingrijpende restauratieperiode, die duurde van 1904 tot 1969. Hoewel de kerk in 1912 al door J. Kalf werd beschreven in het eerste deel uit deze reeks, onder de titel De monumenten in de voormalige Baronie van Breda , werden de nieuwe inzichten over de geschiedenis van ex- en interieur nog niet eerder integraal gepubliceerd.
In negen hoofdstukken en honderdachttien entries wordt de geschiedenis beschreven tijdens de Middeleeuwen, Renaissance en Nieuwe Tijd. Aandacht wordt besteed aan de bouwgeschiedenis, de iconografie an de kerk en de vele belangrijke interieuronderdelen, zoals grafmonumenten, epitafen, muur- en gewelfschilderingen, altaarstukken, gebrandschilderde glazen, koorbanken en bijvoorbeeld het protestantse interieur.
De bouw en voorreformatorische inrichting van de kerk getuigen van een culturele bloei die Breda doormaakte, die ten einde liep in 1550, toen het Nassause hof de stad verliet. Het hoogtepunt lag in de jaren dertig, nadat in 1530 Hendrik III van Nassau samen met zijn derde echtgenote Mencía de Mendoza uit Spanje in Breda was teruggekeerd. Zijn niet geringe status als vorst binnen de Habsburgse politiek kan worden afgelezen aan de inrichting van het Herenkoor met zijn bijzondere grafmonumenten, gebrandschilderde ramen en gewelfschilderingen. Ze zijn het werk van destijds toonaangevende kunstenaars, die Hendrik III ook had ingehuurd voor de bouw en decoratie van zijn renaissancepaleis, dat eveneens getuigt van die unieke bloeiperiode van Breda. In die zin vormt deze publicatie een tweeluik met de monografie over het paleis van Hendrik III die in 1999 in dezelfde reeks is gepubliceerd