De nieuwe avonturen van de Kunst

Willem Wat is kunst nu eigenlijk? We grijpen elke gelegenheid aan om erover te praten, we discussiëren over haar levensvatbaarheid tijdens mondaine cocktails, we ontleden haar om de lokale schone te verleiden of een al te arrogante rivaal af te troeven... We onderzoeken haar soms, zoals je een dier met een stethoscoop beluistert. We zien haar ook als een lucratieve belegging, veiliger dan edelstenen. Soms is het zelfs zo dat we hopen een van die kunstenaars te worden die decennialang de boventoon voerden. Maar verder... zeg ’ns eerlijk... wat heeft kunst eigenlijk voor nut? Meesterlijk als altijd maakt Willem schoon schip met alle schoolse regeltjes en weigert hij zich te laten verleiden tot zulke futiele, academische discussies. Hij trekt liever het kostuum aan dat hem het prettigst zit, dat van de gentleman-anarchist. In dit album schetst Willem aan de hand van een honderdtal portretten van kunstenaars uit de afgelopen anderhalve eeuw een hilarisch portret van de kunst zelf. Deze oneerbiedige benadering leidt onvermijdelijk tot schokkende onthullingen! Of ze nu historisch zijn of verzonnen, de anekdotes in deze Nieuwe avonturen van de kunst worden steeds dankzij Willems encyclopedische kennis en vileine humor in hun juiste context gezet en vormen de scherpste en volledigste poging om de stand op te maken van de artistieke scheppingsdrang vanaf het postimpressionisme tot onze tijd. Uit dit panorama verrijst, tussen twee lachsalvo’s door, het antwoord op onze beginvraag. Wat heeft kunst voor nut? Simpel: ze houdt onze ogen open! Op een dag in 1941, toen hij ergens in Holland bezig was geboren te worden en vol verwondering werd vastgepakt door klamme handen, begreep de kleine Willem meteen dat het leven walgelijk en heerlijk tegelijk zou worden. Deze vroegrijpe scherpzinnigheid zou hem nooit verlaten en nestelde zich in zijn karakter, dat een hartstochtelijke liefde voor het leven koppelde aan een zeker wantrouwen tegen de menselijke soort. Als kind legde hij zijn indrukken vast in tekeningen, waarbij hij zich liet inspireren door de verbeten gezichten die hem op zijn eerste dag hadden verwelkomd. Deze hang naar waarheid werd soms opgevat als respectloosheid. Omdat veinzen hem vreemd was, sloot hij zich in 1965 aan bij de provobeweging. Later emigreerde hij naar Frankrijk, want hij leefde in de veronderstelling dat de mensen daar minder achterlijk waren en dat er op straat champagne werd geschonken. De ontnuchtering volgde al snel, maar de redactie van Hara-Kiri ontving hem met open armen. Hij deelde hun opvatting dat felheid goed is voor de conditie en dat elegantie en scatologie altijd elkaars gezelschap opzoeken. Uit deze vruchtbare verbintenis ontstonden honderden strippagina’s, waarvan het boek Traquenards et mélodrames (uitgeverij Cornélius, 2014) een rijke bloemlezing biedt. Daarna werd Willem beroemd. Hij trad in dienst van Libération, hij werd onderscheiden met de Grand Prix de la ville d’Angoulême, en de Bibliothèque Nationale verwierf zijn volledige archief. Dat is nog eens succes hebben. Maar aangezien het vergaren van roem niet zijn grootste drijfveer is, zullen we het daarbij laten.