De Nederlandse Revolutie

Wij Nederlanders zijn geen heftig volkje. We zoeken steeds naar compromissen. We polderen en radicaliteit vinden we maar vies. Dit beeld hangen wij graag van onszelf op. Maar klopt het ook, als we in de spiegel van het verleden kijken? Hoorde bijvoorbeeld de Franse Revolutie bij een land vol opgewonden standjes, en zal ze dus een ver-van-mijn-bed-show blijven? Kunnen we dat idee volhouden, terwijl we met verbazing de aardverschuiving gadesloegen die zich in ons kikkerlandje voor en na de moord op Pim Fortuyn voltrok?

Als we verder het verleden in kijken, blijken Nederlanders vaker drastische stappen te hebben gezet. We kunnen zulke momenten niet gebruiken, bagatelliseren ze en moffelen ze weg in een hoekje van ons collectief verleden. Toch was de Nederlandse Revolutie aan het eind van de achttiende eeuw zo'n moment. Corruptie, vriendjespolitiek en economische stagnatie teisterden de federale Republiek die Nederland toen was. Er kwamen burgeroorlogen van, buitenlandse interventies en staatsgrepen. Toen pas ontstond een eenheidsstaat, waar kerk en staat gescheiden zijn, waar alle burgers gelijke rechten en inspraak hebben.
Voor een breed publiek haalt Joost Rosendaal in De Nederlandse Revolutie deze enerverende, emotionele en rumoerige periode uit de vergetelheid. In een epiloog vergelijkt hij het huidige Nederland met dit verleden. Rosendaal pleit ervoor om de radicaliteit in ons karakter serieus te nemen. Anders zullen we fenomenen als Pim Fortuyn - die zich in zijn zedenschets Aan het volk van Nederland spiegelde aan het patriottische verleden - niet kunnen begrijpen en weten we ons steeds weer 'diep geschokt'. Joost Rosendaal (1963) is werkzaam aan de universiteit van Nijmegen als docent op het gebied van de politieke cultuurgeschiedenis. Hij maakte onder meer de veelbesproken studie Bataven! Nederlandse vluchtelingen in Frankrijk 1787-1795, waarover Jan Blokker in de Volkskrant schreef: '... tot in de bijzinnen aan toe wordt iets meegedeeld dat het onthouden waard is...'