De Haagse Passage / VOM-reeks Gemeente Den Haag

Op 4 mei 1885 werd De Passage in Den Haag geopend. Reden voor de Dienst Ste¬delijke Ontwikkeling van de Gemeente Den Haag om ruim één en een kwart eeuw later terug te blikken op de ontstaansgeschiedenis van dit indrukwekkende bouw¬werk, dat een geheel nieuw winkelfenomeen onderdak bood en vandaag de dag de enige in zijn soort is in ons land. In Van Dorp naar Metropool schetst Dick Valentijn de geschiedenis van het gebied rond de Passage. De stedelijke ontwikkeling gaat terug tot het begin van de dertiende eeuw, als Graaf Floris IV zich er vestigt. Het sterk landelijke gebied van toen veran¬dert in de loop der eeuwen in een stedelijke omgeving die dicht bebouwd is. Particuliere investeerders namen in de jaren 80 van de 19e eeuw het initiatief tot de bouw van de Haagse Passage. Sander van der Ven beschrijft de oprichting en werkwijze van de ’s-Gravenhaagsche Passagemaatschappij. Het aankopen van de benodigde percelen, het kiezen van een architect, aannemer en hypothyeekverstrekker en de feitelijk bouw van de Passage komen uitgebreid aan bod. Dion Kooijman gaat vervolgens in op de ontwikkeling van het winkeltype passage en plaatst dit in een breder economisch en maatschappelijk kader. ‘Het nieuwe win¬kelen’, de opkomst van de detailhandel en de ontwikkeling van het vastgoedbedrijf worden beschreven. De verschillende typen winkels die de Passage hebben bevolkt komen per periode aan de orde (de beginjaren, de jaren 30, 50, 80 en het eerste decennium van de 21e eeuw). In dit hoofdstuk worden ook de andere passages die Nederland heeft gekend beschreven (in Rotterdam, Amsterdam en Zandvoort). In ‘Een tempel van kunst en nijverheid, voor handel en maatschappelijk verkeer’ schetst Marloes Tigchelaar aan de hand van citaten uit kranten en tijdschriften (met nadruk op de periode tot 1930) een beeld van hoe er over de Passage werd gedacht. Ook komen de diverse winkeliers/bewoners van de Passage uitgebreid aan bod. De Haagse Passage wordt afgesloten met een artikel van architect Michiel Samson, die nauw betrokken was bij de herontwikkeling van het gebouw rond de laatste eeuwwisseling. Hij beschrijft de grote restauratie van de jaren 2000-2008 waarbij de Passage een structuurverandering onderging die er ook voor zorgde dat de verloren gegane oorspronkelijke elementen werden teruggebracht in het unieke gebouw. Beknopte inhoudsopgave Dick Valentijn: Van Dorp naar Metropool Sander van der Ven: De Passage en de ’s-Gravenhaagsche Passagemaatschappij Dion Kooijman: Van flaneren tot shoppen: vastgoed, detailhandel en consumptie Marloes Tigchelaar: ‘Een tempel van kunst en nijverheid, voor handel en maatschappelijk verkeer’ Michiel Samson: De restauratie 2000-2008, herstel van de oorspronkelijke allure