De cooperatie in de publieke en semipublieke sector

Er komen meer taken bij de gemeenten te liggen. De druk op de dienstverlening neemt toe. Gemeenten staan voor de uitdaging de dienstverbetering effectiever te organiseren.
Gemeenten kunnen dat alleen doen, maar ze kunnen ook de samenwerking met andere gemeenten zoeken of met ander partners in de publieke
en semipublieke sector. Het levert de gemeente winst op door slim samen te werken. Denk maar aan de vele voordelen van schaalgrootte
en samenwerken biedt mogelijkheden voor meer innovatiekracht.

Wil men gezamenlijk ondernemen dan wordt tegenwoordig vaak het model van de coöperatieve onderneming verkozen. Het gaat hier om een
onderneming in verenigingsverband. Bij een coöperatie gaat het om het realiseren van een gezamenlijk doel. Dat gezamenlijk doel is kwalitatief
goede producten of diensten leveren tegen een faire prijs en vanzelfsprekend gerealiseerd op een duurzame wijze. De coöperatie is wel een
onderneming - een not-for-profit onderneming - en het gaat dus zeker om de economische performance, maar dan wel in het uitsluitende
belang van de leden van de coöperatie. Winst maken is niet het doel.

Qua vorm en doel is de coöperatie geschikt als maatschappelijke onderneming. Soms zijn uitsluitend gemeenten lid van zo'n coöperatie. Een
publieke taak wordt dan gezamenlijk ondernemingsgewijs georganiseerd, maar wel met inachtneming van de eigen publiekrechtelijke verantwoordelijkheid,
dus met behoud van lokaal beleid en verantwoording. Omdat er een homogeen ledenbestand is - uitsluitend gemeenten - is de governance
betrekkelijk eenvoudig te regelen. In de praktijk bleek inmiddels dat zo'n intergemeentelijke coöperatie kan functioneren als groeimodel.
Door groei van het aantal leden-gemeenten en door een geleidelijke uitbreiding van het producten portfolio.

Samenwerking binnen een coöperatief verband van gemeenten met andere partners in de keten - zoals zorg, energie, en onderwijs - is ook
mogelijk. Er wordt dan wel gesproken van een multistakeholder - coöperatie. Maar als belangrijkste stakeholder uiteindelijk de burger. De burger
heeft behoefte aan publieke dienstverlening, zorg, onderwijs, etc. Burgers starten zelf ook steeds vaker hun eigen coöperaties en vragen
daarbij gemeenten om hulp. Hier betreft het vaak energie-, zorg-, breedband -, en streekcoöperaties. Dit ondernemende burgerschap past bij de
ontwikkeling naar een meer participatieve samenleving.