BURGERS KRONIEK VAN DE FRANSE REVOL

Het centrale idee in Schama’s nieuwe boek is dat in de achttiende eeuw de mensen van ‘onderdanen’ tot ‘burgers’ evolueerden en dat die verandering de geschiedenis van Europa een definitieve wending gaf. Hij geeft een beeld van het Frankrijk van Lodewijk xvi, waarin hete-luchtballons over Versailles drijven, wiskundigen in het Louvre resideren, een vorst de kennis en vaardigheden bezit van een scheepsingenieur en ontdekkingsreizen naar de Stille Oceaan voorbereidt, en waarin de scheidslijnen tussen de klassen vervagen door de steeds groter wordende invloed van geld en speculatie. Anders dan gewoonlijk wordt aangenomen, beschouwt Schama de Franse Revolutie dan ook niet als een beweging die leidde tot de moderne westerse samenleving, maar juist als een onderbreking in het proces naar die moderniteit. Hij laat zien hoezeer het Ancien Régime van het hof van Lodewijk xvi geneigd was tot innovatie en verandering. Ook gaat Schama diepgaand in op de oorzaken van het verlopen van de revolutie. Hij zoekt die in de tegengestelde ambities die in Frankrijk leefden: enerzijds de wens om een krachtige staat te formeren met imperiale en imperialistische trekken en anderzijds het verlangen naar een nieuwe, meer democratische vorm van volksvertegenwoordiging. De vraag is of de revolutie misschien niets anders was dan een over- gang van de ene militaire staatsvorm naar de andere.