Wij herdenken, dus wij bestaan

Feestvieren, jubileren en herdenken zijn populair. Waarom herdenken we? Omdat anderen het doen en omdat we het altijd al hebben gedaan? Omdat het een welkome aanleiding biedt voor een feestje en bovendien gelegenheid om aan de weg te timmeren? Omdat het jaar 2000 nadert en de nostalgie toeslaat? Al klinken die antwoorden aannemelijk, toch bevredigen ze maar half. Heeft herdenken te maken met historisch besef? Sommigen wijzen op de 'verpretparking' van historische musea, klagen over collectief geheugenverlies. Anderen menen dat er juist te veel wordt teruggeblikt. Kan een samenleving ook te veel herdenken? Wij herdenken, dus wij bestaan is niet alleen een geschiedenis in vogelvlucht van een universeel fenomeen, maar ook en vooral een verkenning van de betekenissen die het herdenken had en heeft. Het fungeert als cement van sociale en religieuze groepsverbanden. Het dient als politiek instrument, zowel van absolute vorsten als van revolutionairen. Het geeft naties vorm. Het maakt van de dood op het slagveld een zinvol offer. Deze reflectie op herdenkingspraktijken mondt uit in een beschouwing over historisch besef, de rol van musea en de professionele geschiedbeoefening.