Technocraten en bureaucraten

In het revolutiejaar 1848 vierde de Rijkswaterstaat zijn vijftigjarig jubileum. Er was echter weinig reden voor festiviteiten. Integendeel, er waren vanuit de dienst geluiden van onvrede hoorbaar. Onvrede met het achterblijven van Nederland op het gebied van de spoorwegen, waardoor ons land de internationale aansluiting dreigde te verliezen. Onvrede ook met de eigen rol en het functioneren van de organisatie en zijn personeel. Relatief jonge, militair geschoolde ingenieurs van de Rijkswaterstaat wilden meer invloed op het waterstaatsbeleid en de aanpak van oude waterstaatkundige en infrastructurele problemen. Het land en de Rijkswaterstaat moesten op de schop. ‘Technocraten en bureaucraten’ beschrijft waar de pogingen om de Rijkswaterstaat te reorganiseren op uit liepen. Aan de hand van de grootse waterstaatkundige werken als de aanleg van het spoorwegnetwerk en de grootschalige rivierverbeteringen, wordt de positie van de dienst geanalyseerd. Naast de prestigieuze bouwwerken, die de ingenieurs van de Rijkswaterstaat veel werk en roem opleverden, groeide de dienst in die periode ook in zijn beherende taken. Omstreeks de eeuwwisseling telde de Rijkswaterstaat een leger aan waterstaatsbeambten als sluiswachters, bakenmeesters, kantonniers en administratieve beambten. Bij de ontwikkeling van deze beambtencategorieën wordt eveneens uitgebreid stilgestaan. Toen de grootschalige bouwactiviteiten eind negentiende eeuw opdroogden en de Rijks- waterstaat bovendien met een veranderde omgeving te maken kreeg, belandde de organisatie opnieuw in een crisis. Grote aannemerijen en gespecialiseerde ingenieursbureaus betwistten niet zelden de keuzes van de allrounders van de Rijkswaterstaat. Daarnaast werd de dienst log en bureaucratisch genoemd. Nieuwe reorganisaties moesten de dienst uitrusten voor de moderne waterbouwkundige techniek, die zich kenmerkte door schaal- vergroting, de toepassing van nieuwe materialen als beton en nieuwe energiebronnen als elektriciteit. In dit rijk geïllustreerde boek wisselen crises en bloeiperiodes, ingenieurs en sluiswachters elkaar af.