Per koets naar Constantinopel / Werken uitgegeven door de Linschoten-Vereeniging / 97

Op 12 april 1785 vertrok de Nederlandse politicus en diplomaat baron Frederik Gysbert van Dedem (1743-1820) per koets van zijn landhuis in het Overijsselse Wijhe naar Turkije. Het reisdoel was Constantinopel, waar Van Dedem was benoemd tot ambassadeur van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.

Van Dedem reisde met zijn gevolg via Parijs naar Marseille, ging daar aan boord van een Nederlands oorlogsschip en bereikte via Malta en de Griekse eilanden op 17 augustus de haven van Constantinopel. Op 29 november had Van Dedem zijn eerste audiëntie bij de Sultan. Hij zou, op enkele onderbrekingen na, tot 1809 op zijn post blijven.

In het gevolg bevond zich Joost Frederik Tor, de secretaris van de baron. Van zijn hand is een levendig verslag van de reis bewaard gebleven. Gedetailleerd beschrijft hij de vele bezienswaardigheden onderweg, zoals landschappen, steden, paleizen, tuinen, theaters, musea en bibliotheken, maar ook meubelfabrieken, weverijen en steenkolenmijnen. Ook noteerde Tor talloze gesprekken met personen die men onderweg ontmoette. In zijn wendbare, vaak geestige stijl beschrijft Tor bovendien de vele problemen onderweg, de moeilijk begaanbare wegen, de ziektes, de stank, het onbehouwen gedrag van douaniers en herbergiers en de stormen op de Middellandse Zee die het schip bijna tot zinken brachten.

Het tot voor kort vergeten reisverslag van Tor is nooit eerder uitgegeven. De huidige editie is voorzien van een uitvoerige inleiding die ingaat op de problematische politieke en commerciële relatie tussen Nederland en het geweldige Osmaanse Rijk.

Deel 97 (1998) in de Werken van de Linschoten-Vereeniging.