Monte Cassino 1944

Ik was in Stalingrad en ik had niet gedacht nog erger te moeten meemaken.- Duits soldaat Alleen de slachtpartijen van Verdun en Passendale uit de Eerste Wereldoorlog en de allerzwaarste gevechten langs het oostfront in de Tweede Wereldoorlog kunnen de vergelijking met de strijd om Monte Cassino in 1944 doorstaan. Cassino is de grootste slag die in die oorlog op het Europese vasteland is uitgevochten, en tegelijk de bitterste en bloedigste confrontatie tussen de westerse geallieerden en de Wehrmacht. De abdij op de top van de berg Monte Cassino, gelegen tussen Napels en Rome, was een machtig symbool. Eeuwenlang stond het letterlijk op eenzame hoogte, een bolwerk van het christendom. Maar voor de velen die de furieuze gevechten tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt die op de hellingen zijn gevoerd, betekent de berg iets compleet anders: menselijke opoffering en onvoorstelbare ontberingen. Monte Cassino was het belangrijkste onderdeel van de sterkste Duitse defensieve positie in Europa: de Gustavlinie. Zijn onneembare hoogte blokkeerde begin 1944 de geallieerde opmars naar Rome, na de geslaagde landing op Sicilië. Hier hielden de Duitsers stand. Het rotsige, vaak steile terrein en de vreselijke weersomstandigheden zorgden ervoor dat zware wapens ineffectief waren; de meeste gevechten werden gevoerd middels bestormingen door de infanterie, ondersteund door artillerie. Dit bloedbad, dat zo´n zes maanden zou duren en een van de ergste veldslagen van de Tweede Wereldoorlog zou worden, kostte ruim een kwart miljoen doden en gewonden. Terwijl Britten en Amerikanen, beide tot op het hoogste niveau onwillige deelnemers aan Churchills ëmediterrane avontuur´, twistten over de te volgen strategie, moesten de geallieerde soldaten en (onder)officieren - afkomstig uit bijna twintig verschillende landen - en hun Duitse tegenstanders vechten in gruwelijke omstandigheden. Matthew Parker laat aan de hand van getuigenissen uit de eerste hand van veteranen van overal op de wereld deze even heroïsche als nutteloze strijd op zinderende wijze herleven. De Duitse valschermjager Robert Frettlöhr aan de Pool Kazimierz Gurbiel over hun strijd: ëMijn beste Kazimierz, in slapeloze nachten keren mijn gedachten vaak terug naar Monte Cassino. [...] Wij vochten mee in de grootste slag van de afgelopen oorlog, waarin veel jonge Duitsers en Polen hun leven hebben verloren. En wij hebben het overleefd. Waarom deze zinloze oorlog? Mijn hart doet pijn als ik denk aan alle jongens die daar in Monte Cassino gesneuveld zijn. Voor welk doel? De generaals, ver van het slagveld, gaven hun bevelen en wij moesten gehoorzamen en sterven. [...] Laat het nooit meer zover komen dat Duitsers en Polen elkaar beschieten.´ Gurbiel antwoordde: ëBeste Robert, [...] Zelf voel ik, ofschoon ik verminkt uit de oorlog ben gekomen, geen haat jegens de Duitsers. Elk haatgevoel is mij vreemd, omdat het onmogelijk is om vanuit haat de toekomst op te bouwen. Om deze reden stel ik je een soldateske vriendschap voor, waarvan de fundamenten dieper zullen zijn dan die van de abdij Monte Cassino.´ Matthew Parker studeerde in Oxford en specialiseerde zich in moderne geschiedenis. Hij publiceerde eerder onder andere The Battle of Britain: An Oral History of Britain´s ëFinest Hour´ .