Herinnering aan het kwaad, bekoring van het goede

In Herinnering aan het kwaad, bekoring van het goede analyseert Tzvetan Todorov wat naar zijn mening de essentie van de twintigste eeuw is: het kwaad. Dat wil zeggen, het totalitarisme zoals zich dat in twee vormen heeft voorgedaan, nazisme en communisme. De democratie heeft weliswaar een einde aan de totalitaire regimes gemaakt, maar de herinnering aan het kwaad wordt zowel gebruikt als misbruikt. Bovendien is de democratie ondanks - of juist door - haar overwinning niet immuun voor wat Todorov de bekoring van het goede noemt, die tot de cultus van de morele correctheid en tot rampzalige militaire interventies kan leiden. Deze verschijnselen verduidelijkt hij aan de hand van concrete voorbeelden. Todorov blijft trouw aan zijn kritisch humanisme dat hij ook in zijn overige werken, zoals De onvoltooide tuin, tot uitdrukking heeft gebracht. Hij wisselt zijn soms orthodoxe analyse van de twintigste eeuw af met indringende portretten van zes exemplarische eenlingen die de herinnering aan het kwaad waaronder ze persoonlijk geleden hebben, doorgeven zonder haar te misbruiken. Vassili Grossman, Margarete Buber-Neumann, David Rousset, Primo Levi, Romain Gary en Germaine Tillion, mensen die bij het Nederlandse publiek betrekkelijk onbekend zijn, krijgen dankzij Todorov de plaats die ze verdienen; ze zijn iconen van moed, mededogen en menselijkheid.