Enzymen / Wetenschappelijke bibliotheek / deel 27

"Zonder overdrijven", zo zeggen de auteurs, "reguleren enzymen alle chemische omzettingen in de levende wereld". Slechts dank zij enzymen kunnen eenvoudige molekulen uit de omgeving worden omgevormd tot protoplasma, en levenloze materie tot levende wezens. Sedert het ontstaan van de eerste cellen, drie miljard jaar geleden, zijn de enzymen steeds veranderd en geëvolueerd, daarbij de variatie aan levende wezens mogelijk makend die we nu kennen. Hoe doen enzymen dat? Hoe zetten ze grondstoffen uit de levenloze natuur om in ingewikkelde, biologisch bruikbare molekulen? Hoe slagen ze erin om bepaalde reacties te versnellen, en andere niet? Hoe sturen ze daarmee de activiteiten van levende wezens? Hoe ontwikkelden ze het leven en maakten ze steeds ingewikkelder processen mogelijk? Dit boek brengt verslag uit van de boeiende periode waarin enzymen werden ontdekt en de werking ervan werd ontsluierd. De auteurs laten ons die speurtocht meebeleven en tonen dat wetenschap zo boeiend kan zijn als een detectiveverhaal. Te beginnen met de pogingen om de alcoholische gisting te begrijpen, hetgeen tot de ontdekking van enzymen leidde, wordt geleidelijk uit de doeken gedaan hoe enzymen zijn opgebouwd en hoe ze werken. Daartoe gaan we in het tweede deel van het boek diep in op één enzym, dat model kan staan voor alle andere. We zien hoe onderzoekers een reeks mysteries oplossen en -samen met ons- tot een volledig en gedetailleerd begrip komen van chymotrypsine, een spijsverteringsenzym. Nauw daarmee verwante enzymen beheersen bijvoorbeeld ook de bloedstolling en de werking van neuronen, processen die we op molekulair niveau leren begrijpen. Ten slotte komen we erachter hoe de ontwikkeling van nieuwe, maar toch verwante enzymen steeds complexere levensprocessen mogelijk heeft gemaakt. ENZYMEN is prachtig geïllustreerd, op een wijze die de heldere tekst ondersteunt en verrijkt, enerzijds tot een gedetailleerde speurtocht in de intellectuele ontwikkeling van de biochemie, anderzijds tot een wandeling door de wonderbaarlijke wereld van de katalysatoren die ons leven, en alle leven, mogelijk maken.