Een verdwaalde intellectueel

De carrière van Hans Gruijters (1931-2005), de oprichter van D66, was opmerkelijk: van kroegbaas in Amsterdam, kundig journalist bij het Algemeen Handelsblad, opstandig raadslid voor de VVD, spraakmakend minister in het kabinet-Den Uyl tot nukkige burgemeester van Lelystad. ‘Ik doe alles vijf jaar en dan zoek ik wat anders.’ Dat voornemen kon hij in Lelystad niet waarmaken. Maar liefst zestien jaar droeg hij daar de ambtsketen. Zijn droom om commissaris van de Koningin te worden van Flevoland werd ruw verijdeld door zijn goede vriend Han Lammers. Zijn zwaar aan drank verslaafde echtgenote weerhield hem ervan elders te solliciteren. Hans Gruijters kon mensen bruusk attaqueren, waarmee hij weinig vrienden maakte. Wat hij met zijn intelligentie en onovertroffen kwaliteiten in het politieke debat wist te bereiken, brak hij veelal door zijn scherpe tong en gebrek aan tact weer af. De vervaagde herinnering aan deze briljante en eigenzinnige bestuurder wordt vaak in zwart-wittinten geduid. Daarmee wordt echter onvoldoende recht gedaan aan een bestuurder die nationaal, maar zeker voor Lelystad, grote betekenis heeft gehad. Dit boek poogt het portret van deze boeiende persoonlijkheid in te kleuren. Klaas Tammes (1948) is sociaal geograaf en oud-burgemeester van Lienden, Heteren (wnd.) en Buren. Hij publiceerde veel over burgemeesters, laatstelijk in 2018 met het zeer goed ontvangen Dwarsligger van beroep, over L.R.J. ridder van Rappard. Over Dwarsligger van beroep: ‘Een mooi bescheiden portret waarin gaandeweg het probleem – populist zonder volk – invoelbaar wordt gemaakt. De auteur heeft gevoel voor het anekdotische.’ NRC HANDELSBLAD •••• ‘Een fraaie biografie, waarin veel valt te lachen. De pret spat tot op de laatste bladzijde.’ BINNENLANDS BESTUUR ‘Een lezenswaardig boek over een notoire dwarsligger.’ TROUW