De inrichting van de hemel

Jacobus C. Kapteyn (1851-1922) is de grondlegger van de moderne Nederlandse sterrenkunde en een van de grootste astronomen van zijn tijd. Zijn werk was de grondslag van de grote bloei van de Nederlandse astronomie vanaf het einde van de negentiende eeuw, en beïnvloedde onder meer Willem de Sitter, Ejnar Hertzsprung en Jan Hendrik Oort. Kapteyn groeide op in een streng christelijk milieu in Barneveld, maar al jong keerde hij de kerk de rug toe, ongebruikelijk in die tijd. De wetenschap werd zijn passie, en in 1878, nog slechts 27 jaar oud, werd hij hoogleraar in de sterrenkunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn grootste wens was ooit de beschikking te hebben over een eigen sterrenwacht, maar tot zijn grote teleurstelling zou dit nooit lukken. Hij stichtte echter een astronomisch laboratorium dat zich specialiseerde in het nauwkeurig meten van fotografische platen van de beste telescopen ter wereld. Daarmee ontwikkelde hij onder meer het eerste model voor de verdeling van de sterren in de ruimte. Pieter C. van der Kruit plaatst Kapteyns leven en werk in de brede context van de geschiedenis van die tijd en de ontwikkelingen in de sterrenkunde in het bijzonder.