De grote weg naar het licht / Klassieke tekstbibliotheek / 12

Deze bloemlezing vormt al vele jaren het onovertroffen Nederlandse standaardwerk voor een kennismaking met de rijke literatuur van het mahayana-boeddhisme. De eerste uitgave verscheen in 1955 bij de Arbeiderspers. Het boek beleefde in 1973 een tweede druk bij de Wetenschappelijke Uitgeverij. Bij uitgeverij Asoka verschijnt dit voorjaar de derde, geheel herziene en uitgebreide druk.
Het mahayana, de 'grote weg', is een richting die tegen het begin van onze jaartelling in het boeddhisme opkwam en zich in de volgende eeuwen niet alleen over India, maar ook naar Centraal- en Zuidoost-Azië, China, Japan, Sumatra, Java, Tibet en Mongolië verbreidde. In tegenstelling tot het hinayana, de 'kleine weg', dat vooral de nadruk legt op het bereiken van het eigen heil, de eigen verlossing uit het lijden, leert het mahayana dat het hoogste streven erin bestaat de eigen bevrijding te verzaken en het gehele leven te wijden aan de verlossing van alle levende wezens. In het mahayana streeft men ernaar zelf een boeddha te worden, m.a.w. de leer opnieuw te ontdekken en te openbaren en zodoende aan tallozen de uitweg uit het lijden te wijzen. Daarop moet men zich gedurende vele levens in de loop zijn wedergeboorten voorbereiden. Als bodhisattva, 'wezen voorbestemd tot het boeddhaschap', moet men zich moeizaam in allerlei hoedanigheden, niet alleen als monnik, maar juist als mens in de maatschappij, de eigenschappen van een boeddha verwerven. Zo doet het mah'y'na een sterk appel op onbaatzuchtigheid. Het beantwoordt ook aan de behoefte aan hulp in nood, want in de kosmos werkt een pantheon van boeddha's en bodhisattva's, die met hun verdienste anderen kunnen helpen. Zo krijgt het gebed een functie naast de meditatie. Daarnaast ontwikkelde het mahayana een eigen metafysica die een onderscheid maakt tussen twee werkelijkheidsniveaus. Over het hoogste niveau kan niets gezegd worden, het is 'leeg'. Het andere niveau, de fenomenale wereld, verschijnt als een betrekkelijke waarheid. Deze gedachte is van grote invloed geweest, ook voor de hindoeïstische wijsbegeerte.

Deze derde, geheel herziene druk is uitgebreid met selecties uit de literatuur van de wijsgerige scholen en uit de hymnen-literatuur.