Winnen zonder strijd

SuN Tzu: ‘Winnen zonder strijd is altijd het beste.” Strijd hoort bij het menselijk bestaan. We vinden het terug in het geharrewar van kinderen om een bal of een pop, inde inspraakprocedures bij een bestemmingsplan, in de concurrentie tussen middenstanders of in de voetbalcompetitie. Wie wil winnen heeft een goede strategie nodig. Ruim twintig eeuwen geleden legde de legendarische Chinese strijder [filosoof Sun Tzu zijn strategische inzichten vast. Zijn geschriften werden in het westen beroemd onder de titel The Art of War. En frappant genoeg heeft Sun Tzu in onze moderne tijd nog steeds veel invloed. Niet alleen in militaire kringen, maar ook in de managementwereld worden zijn inzichten met intense belangstelling gelezen en in praktijk gebracht. Hoewel de naam anders doet vermoeden, is The Art of War geen oproep tot oorlogvoeren. Thomas Cleary in de inleiding: ‘Door de politieke, psychologische en materiële factoren die bij conflicten een rol spelen te analyseren hoopt Sun Tzu het oorlogvoeren niet te stimuleren, maar juist tot een minimum te beperken.’ Winnen zonder strijd dus! “Winnen zonder strijd’ (Sunzi bingfal Sun-tzu pingfa), meer dan tweeduizend jaar geleden geschreven door een mysterieus Chinees krijgsman filosoof, is wellicht het meest prestigieuze en invloedrijke boek over strategie ter wereld. Het wordt tegenwoordig in Azië nog net zo intensief door politici en zakenmensen bestudeerd als militaire leiders en strategen dit al meer dan tweeduizend jaar lang hebben gedaan. In Japan, dat bijna op één dag van een feodale cultuur in een moderne staat veranderde, hebben moderne interpretatoren van dit klassieke boek kans gezien de principes ervan te vertalen in politieke en zakelijke strategieën. Sommigen zien in het na-oorlogse succes van Japan zelfs het bewijs van Sun Tzu'’s klassieke stelregel: ‘Winnen zonder strijd is altijd het beste’. Als studie van de anatomie van conflictsituaties is ‘Winnen zonder strijd’ van toepassing op alle vormen van wedijver en conflict; van intermenselijke geschillen tot internationale conflicten. Het ideaal dat dit boek ons voorhoudt is onoverwinnelijkheid, Winnen zonder strijd, de ontwikkeling van een onwankelbare kracht gebaseerd op inzicht in de fysieke, politeke en psychologische aspecten van conflict. In deze vertaling van ‘Winnen zonder strijd’ wordt dit klassieke boek belicht vanuit zijn taoïstische achtergrond. Het taoïsme is in het verre oosten niet alleen de oorsprong van de psychologie, maar eveneens van de wetenschap en technologie. Het is de bron van het inzicht in de menselijke natuur dat aan dit meest gerespecteerde handboek voor succes ten grondslag ligt. Ik ben van mening dat het taoïstische element in ‘Winnen zonder strijd‘ niet genoeg kan worden onderstreept. Dit klassieke boek over strategie ademt niet alleen de sfeer van grote taoïstische werken zoals de / Tjing, Het Boek der Veranderingen, en de Tao Te Tjing, maar het toont eveneens aan dat het taoïsme de bron vormt van alle traditionele Chinese martiale kunsten. Daarbij komt nog dat ‘Winnen zonder strijd’ weliswaar de principes van het taoïsme op ongeêvenaarde wijze tot uitdrukking brengt, maar dat je deze principes alleen in praktijk kunt brengen als je in het taoisme geschoold bent. De versterkte spirituele kracht die van oudsher met een taoïstische training in verband wordt gebracht, vormt een onderdeel van de collectieve kracht die ontstaat als de psychologte van de massa die in “Winnen zonder strijd’ wordt uiteengezet, begrepen en in praktijk wordt gebracht. Wellicht het meest karakteristieke taoistische element in ‘Winnen zonder strijd’ is de manier waarop macht door een sterk humanistische onderstroom getemperd wordt. Dit maakt het boek actueler dan ooit. In de hele Chinese geschiedenis heeft het taoïsme in het voortdurend veranderende domein van denken en handelen als een matigende, extremiteiten verzachtende kracht gefungeerd. Het taoïsme heeft ons altijd voorgehouden dat het leven een complexiteit van op elkaar inwerkende krachten is. Daardoor heeft het zowel voor materiële en geestelijke vooruitgang als voor technologische ontwikkeling gezorgd. Tegelijkertijd heeft het ons bewust gemaakt van de potentiële gevaren van deze ontwikkeling. Het heeft ons altijd aangemoedigd naar een evenwichtige ontwikkeling van de spirituele en materiële zijde van het bestaan te streven. Op grond hiervan heeft het taoïsme in de politiek partij gekozen voor zowel de regeerders als voor de geregeerden, heeft het koninkrijken doen verrijzen en weer ineen doen storten, alles in overeenstemming met wat er in die tijd nodig is. Als een klassiek werk op het gebied van taoistisch denken is ‘Winnen zonder strijd’ een boek over strijd en over vrede en bovenal een hulpmiddel om inzicht te krijgen in de bronnen van conflict en conflictbeheersing.