Integraal management

"Wat is integraal management?

Op welke manier wordt dit op het bedrijfsleven geënte besturingsconcept bij provinciale en gemeentelijke overheden ingezet?
Hoe wordt integraal management beïnvloed door zelfbeheer/contractmanagement en managementontwikkeling?
Zijn er nog andere factoren die een rol spelen in dit veranderingsproces?

Dat zijn de centrale vragen in dit onderzoek, dat het eerste empirische materiaal levert over de praktijk van integraal management in het openbaar bestuur. Als uiteindelijk doel van integraal management wordt vaak een organisatie opgevoerd die afstand neemt van de traditionele, bureaucratische ambtelijke grondhouding en integraal management op alle niveaus in praktijk brengt. Kenmerkende termen in die overheidsorganisaties zijn dan sturing op 'output' en politiek bestuur op hoofdlijnen. De ambtelijke top draagt haar besturingopvattingen op inspirerende wijze uit en toont aanstekelijk voorbeeldgedrag. Het lijnmanagement weet zich verantwoordelijk voor de middelenfuncties en draagt bij aan de strategievoorbereiding en -ontwikkeling.
Maar werkt het ook echt zo, was de vraag na een periode in de praktijk bezig te zijn geweest met deze veranderingsprocessen.
De constatering dat de werkelijkheid minder rooskleurig was, is de directe aanleiding geweest voor dit onderzoek naar de betekenis van integraal management voor provincies en gemeenten.
Dit onderzoek begint met een casebeschrijving van één provincie over een periode van ruim 25 jaar. Er zijn vervolgens drie literatuurstudies naar de begrippen integraal management, zelfbeheer/contractmanagement en managementontwikkeling uitgevoerd, aangevuld met onder andere literatuur op het terrein van de bestuurs- en organisatiekunde, organisatieontwikkeling en cultuur- en organisatieverandering. Het derde onderdeel is een survey onder elf provincies en twaalf gemeenten, waarin vragenlijsten zijn uitgezet bij griffiers/gemeentesecretarissen, hoofden P&O en hoofden Financiën. Om het beeld te verdiepen zijn op basis van hun scores op integraal management, zelfbeheer/contractmanagement en managementontwikkeling zes casestudies (drie provincies en drie gemeenten) geselecteerd. In elke casestudie is een documentenanalyse gepleegd en zijn diepte-interviews gehouden met operationele managers.
De resultante van het onderzoek is een contingentiemodel en een aantal aanbevelingen voor de praktijk en voor verder wetenschappelijk onderzoek.

Uit de inhoud

1 Inleiding
2 Methodologische Verantwoording
3 Provincies en gemeenten: politiek bestuur, ambtelijke organisatie en ontwikkelingen
4 De case Gelderland: van griffiedienstenstructuur naar het sectorenmodel (1971 - 1982)
5 De case Gelderland: de structuur voorbij? De reorganisatie van de provinciale hoofdstructuur (1988 - 1991)
6 De case Gelderland: voorgeschiedenis, implementatie en uitwerking van zelfbeheer/contractmanagement (1985 - 1995/1999)
7 De case Gelderland: managementontwikkeling als strategisch instrument (1985 - 1995/1998 - 2000)
8 Theoretische verkenning
9 Resultaten van het survey
10 Resultaten van de case studies bij drie provincies en drie gemeenten
11 Twee theoretische verkenningen en een toetsing: verdere onderbouwing en verrijking van het model
12 Conclusies
13 Aanbevelingen "