Elbrich

In de tweede helft van de zestiende eeuw neemt in de Nederlanden de onvrede over het bewind van Filips II hand over hand toe. De facto gedragen de Spanjaarden zich als bezetters en oefenen ze een schrikbewind uit. Die onvrede leidt eerst tot protesten, dan tot opstand en uiteindelijk tot oorlog en genadeloze afrekeningen. Waar de Spanjaarden het voor het zeggen hebben vervolgt men de aanhangers van de opkomende nieuwe leer. In de door de opstandelingen gecontroleerde gebieden wordt de katholieken het leven zuur gemaakt. Het leven is niet gemakkelijk voor de meeste mensen.

De hoofdpersoon van dit boek, Alef van Aylva (1543-1582), is niet opgewassen tegen de moeilijkheden die hij op zijn weg vindt. Zijn leven ligt voortdurend overhoop. Dat komt overigens niet alleen door zijn tijd; het ligt ook aan hemzelf. Eenzaam en verbitterd, verbannen uit zijn vaderland, en in de greep van een dodelijke ziekte begint hij zijn memoires te schrijven. Dat schrijven wordt een louteringsproces dat hem leert inzien wat ware liefde is. Het leert hem ook zichzelf te aanvaarden zoals hij is en mild te denken over zijn vijanden. Poortinga heeft een aangrijpende roman aan hem gewijd.

Dr. Ype Poortinga (1910-1985) was in het Friesland van zijn jaren een autoriteit op literair en journalistiek gebied. Zijn historische roman “Elbrich” verscheen kort na de Tweede Wereldoorlog en maakte overal de tongen los. Sommige recensenten kwamen met punten van kritiek, maar de meesten loofden de sterke kanten van zijn roman. Die laatsten kregen helemaal de overhand toen in 1950 de Gysbert Japicxprijs, de hoogste literaire onderscheiding voor het Friese taalgebied, aan Poortinga werd toegekend.

Jaap Terpstra zorgde voor een nieuwe, vlot leesbare vertaling van Poortinga’s veel gelezen en geprezen chef d’oeuvre. Hij komt daarmee tegemoet aan de wens van velen om deze klassieker van de Friese literatuur in het Nederlands te kunnen lezen.