De zevende golf

Boekbespreking over DE ZEVENDE GOLF 2014 (Henk Vaessen), Uitgeverij Aspekt Het gaat over een boek met iets minder dan 400 tekst-pagina's. En er staat wat mij betreft teveel in. Dat wil ik graag uitleggen. Maar eerst een globale weergave van de inhoud. Vijf generaties van de familie Mendel bestrijken een periode van ruim een eeuw (de 20e dus). Het grootste deel van de tijd verblijft de lezer met de hoofdpersonen op de Veluwe rond de plaats Oldebroek. Maar het verhaal waaiert uit naar Polen, Litouwen, Suriname, Australië en Ethiopië (enkele vakanties in Oosten rijk en Italië daargelaten). Een expansieve familie dus en dat is terug te voeren tot het meest in het oog springende kenmerk van deze familie. Het zijn buitengewoon gewiekste zakenlui en dat is terug te brengen tot een heel speciale karakteristiek van deze Joodse familie: zaken doe je niet tot verbetering van je eigen positie maar tot die van de wereld. In iets deftiger woorden staat dat in de Talmoed. Rond dit motto ontspint zich een verhaal dat niet alleen boeiend is, maar af en toe ook vermoeiend. Het verhaal van deze Veluwse schrijver staat bol van vitaliteit en beweging rond heel concrete zaken als het inrichten van een etalage met confectie en het reizen met een GADO-bus langs het Groninger Damsterdiep of het bezoek aan de vroegere Groninger boekhandel Ben Doornbos. Maar ook, en dat is een zeer frappant contrast, met een zeer mysterieus figuur als ene Bauke die de titel van het boek laat spreken: hij vertelt zijn versie van de zevende golf. Nog mysterieuzer wordt het, nu hebben we een rode draad in het boek te pakken, met de zogeheten Joma Rabbàh, met daarin een familie-opdracht dat betrekking heeft op de bijbelse koning Salomo. Ik zal geen uitspraak doen over de geloofwaardigheid van dit dragende facet in het hele boek. Dat mag de lezer zelf vaststellen. Maar ik stel wel vast dat de beschrijving van een en ander rond “het geheim van de Ark” beslist bijdraagt aan de porté van het hele verhaal. Direct maar even zeggen, dat de lezer met een christelijke en/of joodse achtergrond beslist een voorsprong heeft boven de seculiere boekenliefhebber. Ik behoor zelf tot de eerstgenoemde groep, maar ik waag het erop te beweren dat in ieder geval het stevige ondernemerschap (met alles erop en eraan) lezers met een zakelijke inslag volop gelegenheid tot genieten zal geven. Ja, mogelijk zelfs tot identificatie en navolging. Ik ga maar even door met 'het vliegen boven het boek', want een boekverslag is onbegonnen werk. En ik wil al helemaal niet het risico lopen de clou hier prijs te geven. Wat zeg ik hiermee? De schrijver heeft zich laten kennen als iemand met een missie vanuit een christelijke achtergrond. En dat komt duidelijk naar voren. Consumeren en hebzucht zijn taboe en komen af en toe zelfs expliciet uit de mond van een Mendel via citaten die een zeker moralisme in zich bergen. Ik voel me, als christen, thuis bij het begrip (van oorsprong bijbels) rentmeesterschap. Nou, dat komt volop aan de orde. Dat geldt ook voor een andere lijn in het boek: seksueel misbruik annex liefde/vergeving. Weer een thema dat uitstraling en zeggingskracht wil hebben anno 2025. Helemaal akkoord. En dat geldt helemaal zeg ik als christen, wanneer op meerdere plekken in het boek het joodse standpunt wordt verwoord: de christenen hebben door hun voortdurend gekibbel en voortgaande afscheiding Gods boedel heel slecht beheerd. En nu kom ik terug op mijn startzin: de lezer wordt overspoeld. Door al deze, op zich boeiende, levens facetten bijeen te brengen in een boek dat op zich al vaart heeft door de levendige omgang van al die bijzondere Mendel-leden, wordt het een zwaar karwei om het lezen vol te houden. Maar laat ik er meteen aan toevoegen: boeiend! Ik heb het boek inmiddels 2 keer gelezen en zal het in mijn eigen leesclub introduceren en daarvoor ga ik er met liefde voor een 3e keer doorheen. De schrijver krijgt van mij een compliment voor de tekening van de karakters. Met daarbij de opmerking dat ik niet alleen sterke mannen, maar ook buitengewoon krachtige vrouwen tegen ben gekomen. Een positieve kanttekening wil ik ook plaatsen bij de evenwichtige tekening van het feminieme thema: geschonden te zijn door brute kracht. Wanneer je als lezer ook nog geïnteresseerd bent in de eindtijd-theologie, kom je hier ook nog aan je trekken. Jan de Boer, december 2024