De onbevlekte kennis / De beet van de adder / 2

Het tweede deel, De onbevlekte kennis, van de reeks De Beet van de Adder begint met de grote debatten die in de dertiger en veertiger jaren gevoerd werden over de mogelijkheid van een christelijke wijsbegeerte. Reeds eerder aangestipte problemen worden nu vanuit een heel ander standpunt benaderd, niet dat van de haeresis, maar dat van een strikte, technische scheiding tussen geloof en weten en de mogelijkheid uberhaupt van een 'christelijke filosofie'. Over de onbevlekte kennis is een beschouwing uit Also sprach Zarathustra over de zogenaamde onbaatzuchtige beschouwer. Nietzsche symboliseert hem door het beeld van de volle maan: een huichelaar zonder moed en mannelijke kracht. Hij doet zeer idealistisch aan. Hij doet of hij de lusten niet op prijs stelt maar heimelijk is hij door hen bezeten. Hij heeft een slecht geweten omdat hij zich om zijn begeerten schaamt en voorwendt gelukkiger te zijn in het schouwen. Hiertegenover plaatst Nietzsche de mens die zich te boven wil gaan, scheppen wil (onschuld), die zijn wil beaamt (schoonheid) en tot het uiterste toe durft te gaan (liefhebben en ondergaan) en uiteindelijk zichzelf gelooft. Ook Nietzsche heeft zich door deze beschouwelijkheid laten meeslepen, maar hij heeft haar doorzien. Het leven zelf moet gevormd worden en naar omhooggestuwd worden, zoals de zee naar omhooggestuwd wordt door de zon.