Baas Don Gesualdo

`Niets, niets had dat huwelijk hem opgeleverd; geen bruidsschat, geen zoon, niet de hulp van de familie, en zelfs niet dat wat Diodata hem vroeger gaf, wat afleiding, een uurtje vertier net als het glas wijn voor de arme man die de hele dag heeft gewerkt! Zelfs dat niet! Een vrouw, willoos onder je handen, die je liefkozingen deed bevriezen, met dat gezicht, die ogen, die verschrikte manier van doen, alsof je haar een doodzonde wilde laten begaan, elke keer weer [ ] Het was niet Bianca s schuld. Het was het bloed van haar soort dat weigerde. Je kunt perziken nu eenmaal niet op een olijfboom enten. Baas don Gesualdo speelt zich af in Vizzini, een stadje op het Siciliaanse platteland, tussen 1820 en 1850. De hoofdpersoon, don Gesualdo, is van eenvoudige komaf maar heeft door hard te werken rijkdom en macht verworven. Teneinde zich te verzekeren van de steun van de plaatselijke adel trouwt hij met Bianca Trao, een telg van een verarmde adellijke familie. De dochter uit dit ongelukkige huwelijk trouwt op haar beurt met een graaf die er binnen de kortste keren het vermogen van zijn schoonvader doorheen jaagt. Don Gesualdo sterft uiteindelijk eenzaam en alom bespot.De tragiek van Gesualdo ligt besloten in de titel van de roman: voor zijn eigen familie wordt hij een don, maar voor zijn schoonfamilie blijft hij een baas. Don Gesualdo is de personificatie van de onmacht: hoe hard hij ook werkt, hij zal nooit een trede hoger komen op de maatschappelijke ladder. In feite kennen de romans van Verga alleen maar slachtoffers: van de eigen hebzucht, maar vooral van de maatschappij. Giovanni Verga (1840-1922) wordt beschouwd als de belangrijkste schrijver van het verisme, een Italiaanse literaire stroming die sterk is beïnvloed door het Franse naturalisme. Baas don Gesualdo is het tweede deel van de (nooit voltooide) cyclus De overwonnenen. Het eerste deel, De Leeglopers, verscheen in 2007 bij uitgeverij Athenaeum.Patty Krone en Yond Boeke vertaalden eerder onder meer De verloofden van Alessandro Manzoni, De Leeglopers van Giovanni Verga en werken van Giordano Bruno, Pietro Aretino, Umberto Eco en Giuseppe Tomasi de Lampedusa.