Zij die achterbleven

In dit bijzondere boek wordt een tamelijk onbekend stukje oorlogsgeschiedenis voor het voetlicht gebracht: meer dan 30.000 Canadese soldaten die na de oorlog als veteranen terugkeerden naar hun vaderland, lieten behalve een bevrijd Europa evenveel kinderen of zwangere vrouwen achter.

In Zij die achterbleven staan de waargebeurde verhalen van de kinderen (onder andere Nederlandse, Belgische en Engelse) die werden geboren in of vlak na de Tweede Wereldoorlog en op zoek zijn gegaan naar hun vaders in Canada. De zoektocht naar hun biologische vader verloopt moeizaam en duurt vaak jaren. Bovendien belemmert de Canadese wetgeving zelfs aan deze kinderen de toegang tot de namen en adressen van soldaten.
Wanneer het lukt de vader (of familie) op te sporen is de hereniging meestal ontroerend, maar ook moeilijk. De mannen zijn vaak getekend door hun oorlogsverleden en wisten niet altijd dat ze een kind achterlieten. De kinderen op hun beurt hebben veelal geen makkelijke jeugd gehad.

Verder wordt het lot van de ongehuwde moeders die in Europa achterbleven verteld. Hun relaas is vaak schokkend. Een vrouw met een kind maar zonder man werd in die tijd behandeld als een paria. Haar eigen ouders sloten haar zonder pardon in huis op of stuurden haar naar een tehuis voor ongehuwde moeders waar ze haar kind in alle eenzaamheid ter wereld bracht.
Daarnaast is er aandacht voor vrouwen die wel in het huwelijk traden met hun soldaat maar om verschillende redenen nooit de oversteek naar Canada maakten. Vaak bleken ze al zwanger, terwijl hun man was gerepatrieerd, waardoor ze achterbleven en het kind nooit zijn vader leerde kennen. Veel vrouwen hertrouwden en lieten het kind in de waan dat de stiefvader zijn echte vader was.

Ook komt de dubbele moraal ter sprake die er in het Canadese leger heerste ten aanzien van Canadese vrouwelijke militairen die zwanger raakten. Het kostte hun vaak hun baan, en ze moesten uit angst voor een schandaal thuis hun kind in het geheim baren en ter adoptie afstaan. Mannelijke militairen werden door hun commandanten juist in bescherming genomen of simpelweg overgeplaatst wanneer zij iemand zwanger maakten.

Behalve de meer dan vijftig indringende verhalen staat er in elk hoofdstuk een achtergrondbeschouwing over het lot van de kinderen, adoptie, de rol van de Canadese overheid, het onbegrip van de omgeving, de Canadezen in bezet Duitsland et cetera.

Het boek staat boordevol (historische) foto’s, brieven en officiële documenten die de moeizame zoektocht naar de Canadese vaders illustreren.