Weesmeisjes in Apeldoorn

In 1806 speelde luitenant-admiraal Jan Hendrik van Kinsbergen (1735-1819), bewoner van landgoed Welgelegen, met de gedachte iets te doen voor Apeldoornse meisjes die een of beide ouders door de dood moesten missen. Het lukte hem een vijftal heren, te goeder naam en faam bekend staande ingezetenen van het toenmalige dorp, te winnen voor zijn idee.

Om de weesmeisjes een goed en veilig dak boven het hoofd te bieden werd een leegstaande boerderij gekocht aan de Dorpsstraat. Boven de deur werd de aanduiding Institut voor Armen Weezen geschilderd, waarmee Apeldoorns eerste weeshuis een feit was. Er zouden er meer volgen. Kommervolle tijden en periodes dat het voor de wind ging wisselden elkaar af. In 1956 kwam er een einde kwam aan de verzorging van de meisjes als gevolg van maatschappelijke veranderingen en problemen met de laatste weesmoeder. Nu herinnert alleen het monumentale pand aan de Koninginnelaan nummer 43, het vierde weeshuis in successie, nog aan Van Kinsbergens nalatenschap.

Ter gelegenheid van het tweehonderdjarig jubileum van de Stichting voor Apeldoornse weesmeisjes beschreef Wim Kroon de ups en downs van de pubers; van weggelopen en door de politie teruggebrachte weesmeisjes; van verdriet om de dood van een huisvriendinnetje en van enthousiaste verhalen over een bezoek aan de koningin. Er waren zorgzame weesmoeders, maar ook weesmoeders met losse handen; strenge regenten, maar ook bestuurders die privémiddelen aanwendden voor hulp waarin het weeshuis niet kon voorzien. Bovendien beleeft de lezer de tweehonderd jaren mee waarin Apeldoorn zich ontwikkelde van een dorpse gemeenschap tot een plaats met stedelijke allure.