Ten onder te boven

Onder het oppervlak van onze samenleving hopen zich vijf tektonische spanningen op: in de bevolkingsopbouw, de energievoorziening, het milieu, het klimaat en de economie. Het is alsof we de toekomst tegemoet rijden als in een auto in dichte mist. De koplampen zijn als onze beste voorspellingen: zij kunnen slechts een klein eindje in de nevelsluiers doordringen. Toch houden we het gaspedaal diep ingedrukt, want we zijn vol zelfvertrouwen. Veel mensen zijn trouwens enkel bijrijders op deze riskante rit. We kunnen doorrazen in de mist, maar we kunnen ons ook nu al voorbereiden op hoe we een ontwrichting in ons voordeel kunnen benutten. We kunnen veranderingen die tot vernieuwing en meer veerkracht leiden stimuleren door goed voorbereid, wendbaar en slim te zijn en door de vele waarschuwingssignalen te herkennen. Het herkennen van deze waarschuwingssignalen en het helpen ons op een ineenstorting voor te bereiden, is het centrale doel van dit boek. Homer-Dixon: 'Ik kom niet met kant en klare oplossingen, maar wil een gesprek aanzwengelen over waarom een vorm van ontwrichting steeds waarschijnlijker wordt, hoe we ervoor kunnen waken dat deze niet al te zeer uit de hand loopt en ons al te zeer verzwakt, en wat we kunnen doen om de mogelijkheden te benutten zodra deze zich voordoen. Als een ineenstorting ook zo zijn pluspunten heeft – en daar geloof ik heilig in –, dan zullen we samen aan de slag moeten om een hele reeks scenario's te ontwikkelen en te onderzoeken wat ieder van ons in de gegeven situatie afzonderlijk en gezamenlijk kan ondernemen.' Thomas Homer-Dixon is professor in de politicologie aan het Trudeau Centre for Peace and Conflict Studies (Un. of Toronto). Met zijn vorige boek, The Ingenuity Gap, won hij the Governor General's Literary Award voor non-fictie.