Operatie Walküre

Op 20 juli 1944 ontploft om 12.40 uur een bom onder de kaartentafel van de barak in de Wolfsschanze, de commandopost van Adolf Hitler in Oost-Pruisen. Er zijn dertien zwaargewonden en vier doden. Hitler heeft alleen enkele lichte brandwonden. De dader van de aanslag, Claus von Stauffenberg hoort de knal, ziet de chaos en is ervan overtuigd dat de operatie is geslaagd. Hij vliegt naar Berlijn om de staatsgreep te coördineren. Operatie Walküre begint. En eindigt vierentwintig uur later in een catastrofe, Stauffenberg wordt geëxecuteerd door de kogelregen van Hitlers getrouwen.

Welke loop had de geschiedenis gehad als de aanslag was gelukt? Feit is dat in het laatste oorlogsjaar nog eens net zoveel soldaten stierven en concentratiekampslachtoffers omkwamen als in de vijf jaar daarvoor.

De aanslag is inmiddels een mythe geworden. Toch zijn er nog veel vragen. Waarom zijn ook alle andere aanslagen op Hitler zo faliekant mislukt? Hoe verschillend waren de ideeën binnen de Stauffenberg-groep over de tijd na Hitler? Hoe past Stauffenbergs antidemocratische visie op de staat bij zijn mythische status als verzetsheld?

Tobias Kniebe heeft de voorgeschiedenis van alle aanslagen op basis van nieuw gepubliceerde documenten nauwgezet gereconstrueerd. Hij vertelt stap voor stap de dramatische gebeurtenissen: Stauffenbergs motieven, de maandenlange voorbereidingen, de minutieuze studie van Hitlers gewoontes, het transport van de bom en de wanhopige pogingen van de medeplegers van de aanslag om vanuit de commandopost in het Bendler-Block in Berlijn de bevolking te misleiden. Kniebes reconstructie geldt inmiddels als de historisch meest betrouwbare en ook de spannendste beschrijving van de gebeurtenissen rond de twintigste juli 1944.

Het boek werd in 2008 verfilmd als Valkyrie met Tom Cruise en Carice van Houten.