Op reis door de Meierij met Stephanus Hanewinckel

In 1799 verscheen Reize door de Majorij van 's Hertogenbosch, anoniem, bij een uitgever in Amsterdam. Het bleek het eerste deel van een beschrijving van een reis door Brabant. Een jaar later volgde een tweede boek, kort daarop een derde. Dat laatste boek droeg de titel Gedachten over de Meiërij van 's Hertogenbosch en derzelver inwoners. Wie de auteur was van deze geschriften is nooit vastgesteld. De naam van dominee Stephanus Hanewinckel viel, maar bewijzen voor zijn auteurschap zijn nooit gevonden. Dat de auteur graag anoniem bleef, valt te begrijpen. Reize door de Majorij van 's Hertogenbosch is brandende lectuur. Als een chirurg aan de snijtafel ontleedt de schrijver katholiek Brabant, in heldere en genadeloze volzinnen, in een stijl die aan Gerard Reve doet denken. Nederland is bezet door de Fransen, de Brabantse katholieken wringen zich onder het juk van de Republiek en protestanten uit en eisen hun kerken op, en terwijl de auteur al reizend zijn windmolens bevecht en zijn gewonde hart vasthoudt, ziet hij Brabant voor het protestantisme verloren gaan. De Reize door de Majorij is niet alleen een historisch document, maar ook een literair meesterwerk. Alleen dat al is reden genoeg om het opnieuw uit te geven, zeker nu het al lange tijd alleen antiquarisch en tegen een hoge prijs verkrijgbaar is. Maar deze uitgave ontleent zijn belang vooral ook aan het vierde boek dat aan de drie oorspronkelijke boeken zal worden toegevoegd. Het gaat om Mijne wandelingen van vroegere jaren, een boek met reisverhalen dat eveneens anoniem in 1850 verscheen en van de hand van Hanewinckel is. Dit boek is nooit herdrukt. En naast verspreid gepubliceerde teksten treft de lezer ook teksten aan die gevonden zijn in opgespoorde aantekenboekjes van Hanewinckel. De vier boeken worden in één band uitgegeven.