Oorlogserfgoed overzee

De Tweede Wereldoorlog raakte het gehele Koninkrijk der Nederlanden, inclusief het toenmalige Nederland overzee. Het effect van deze strijd op Nederland én de overzeese gebiedsdelen onderstreept het wereldwijde karakter van deze oorlog. De oorlog veranderde de relatie tussen het moederland en de koloniën voorgoed. Indonesië vocht zich tussen 1945-1949 vrij van Nederland. De Nederlandse Antillen en Suriname wensten een grotere autonomie, resulterend in het Statuut van het Koninkrijk der Nederlanden in 1954 en de onafhankelijkheid van Suriname in 1975.
Zijn er nog sporen van de Tweede Wereldoorlog te vinden in het huidige, onafhankelijke Indonesië en Suriname? Hoe is de situatie momenteel op Aruba en Curaçao, nog steeds onderdeel van het Koninkrijk der Nederlanden? En welke vorm heeft de herinnering aan de oorlog in deze voormalige kolonies gekregen?
In Oorlogserfgoed overzee staat centraal welke materiële sporen van de oorlog in de huidige Nederlandse Antillen, Indonesië en Suriname zijn terug te vinden en hoe diverse belanghebbenden hier door de jaren heen betekenis aan hebben gegeven. Maar ook het teloorgaan van oorlogserfgoed krijgt aandacht, zoals het afbreken van defensiewerken, het verdwijnen van historische gebouwen en de verwaarlozing van monumenten. Ook is er aandacht voor de rituelen, herdenkingen en pelgrimsreizen die in de loop der tijd zijn ontstaan en voor erfgoedtoerisme.

Oorlogserfgoed overzee verschijnt in het kader van het onderzoeksprogramma ‘Oorlog, Erfgoed en Herinnering: een dynamisch perspectief’ aan de Universiteit van Amsterdam, gefinancierd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek.

[BINNENFLAP ACHTER]

[AUTEURSFOTO]

Dr. Esther Captain is historica. Ze is onderzoeker bij het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (niod) te Amsterdam en programmaleider aan het Centre for the Humanities van de Universiteit Utrecht. Van 2007 tot 2010 werkte ze _ naast haar aanstelling als postdoc-onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam _ als projectleider Indisch erfgoed bij het Programma Erfgoed van de Oorlog van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (vws) te Den Haag. Daarvoor werkte ze bij herinneringscentrum het Indisch Huis te Den Haag, de Vrije Universiteit Amsterdam en de Universiteit Utrecht.

Dr. Guno Jones is antropoloog. Hij is als postdoc-onderzoeker verbonden aan de onderzoeksgroep ‘Inclusive Thinking: the policy and practice of diversity in the Netherlands in a historical context’ van de Universiteit van Amsterdam. Daarnaast werkte hij aan dezelfde universiteit als postdoc-onderzoeker bij de onderzoeksgroep ‘Oorlog, Erfgoed en Herinnering: een dynamisch perspectief’. Daarvoor werkte hij aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

[BINNENFLAP VOOR]

Srefidensi

joe sab na makti
foe den omen-omen jar-hondro
na joe baka,
d’e kwinsi joe siri
go na den somen-somen jar-hondro
na joe fesi?

Zelfstandigheid

besef je de macht
van de vele, vele eeuwen
die achter je liggen
die je dwingen te denken
aan de vele, vele eeuwen
die nog komen gaan?

Eerste strofe van ‘Srefidensi’, uit: Ala poewema foe Trefossa (samenstelling: Jan Voorhoeve).

Trefossa (Henri Frans de Ziel, Paramaribo 1916-Haarlem 1975) schreef het Surinaamse volkslied en vond het Sranantongo-begrip voor zelfstandigheid, ‘Srefidensi’, uit.

Vertaling: Edgar Campbell, uit: Ontstaan en ontwikkeling van het Surinaams nationalisme (Edwin Marshall).