Miskend, verguisd en afgedankt

Miskend, verguisd en afgedankt: dat is wat orgels uit de late 19de en vroege 20ste eeuw in Nederland jarenlang is overkomen. Pas sinds de afgelopen eeuwwisseling begint daar schoorvoetend verandering in te komen: er wordt nu tenminste algemeen beaamd dat orgels uit deze periode wel degelijk de moeite waard kunnen zijn. Helaas: iets met de mond belijden is slechts half werk. Orgels uit de decennia rond 1900 worden per saldo nog altijd minder serieus genomen dan orgels uit eerdere perioden. Dit boek is geschreven voor iedereen die weten wil waarom dat onterecht is. Maar het is ook geschreven voor wie daar geen boodschap aan heeft en gewoon praktisch wil kennismaken met de betreffende instrumenten; bijvoorbeeld weten wil hoe je er het best muziek mee kunt maken, hoe hun techniek tussen toets en pijp werkt en waarom ze er zo totaal anders uitzien dan orgels uit eerdere eeuwen.
 
Wie een indruk wil krijgen van de klank van orgels uit de vroege 20ste eeuw, kan terecht op internet: op http://orgelconcerten.ncrv.nl is een radiodocumentaire over de geschiedenis van het Nederlandse orgel rond 1900 te horen. Deze documentaire werd in de zomer van 2004 op Radio 4 uitgezonden; de reacties erop waren aanleiding dit boek te schrijven.

Hans Fidom is in 2002 gepromoveerd op een onderzoek naar de discussies die de introductie van het zogeheten moderne orgel in de tweede helft van de 19de eeuw en de vroege 20ste eeuw begeleidden. Als publicist, medewerker van Het Orgelpark in Amsterdam en organist werkt hij onder meer aan het toegankelijk maken van kennis over dit orgeltype en de rijke verzameling muziek waartoe het inspireerde. Een deel van de teksten in dit boek is in andere vorm eerder verschenen, onder meer in het tijdschrift HET ORGEL.