MIJN LEVEN

Mijn leven is het aangrijpende en schitterend geschreven levensverhaal van de Duitse literatuurcriticus Marcel Reich-Ranicki die in 1920 geboren werd in het Poolse Wloclawek in Polen uit een Poolse vader en een Duitse moeder. Zelf typeerde hij zich eens als ‘een halve Pool, een halve Duitser en een hele jood’, een combinatie die zijn ganse leven zou bepalen. Zijn ouders gaven hem bewust de voornaam Marcel, een christelijke naam, die heel wat minder reactie van de klasgenootjes uitlokte dan de namen Gerde van zijn oudere zuster en Herbert-Alexander van zijn oudere broer. In het Polen van 1920 bestonden immers felle ressentimenten tegen Duitsers en joden. Het hielp weinig want zijn moeder stuurde hem naar een Duitse school, waardoor hij al snel een Aussenseiter werd, iemand die ‘erbuiten viel’. Op negenjarige leeftijd verhuisde hij naar Berlijn, voor hem het land van de cultuur. Een ‘paradijs’ dat echter snel overschaduwd werd door de opkomst van het nazisme. De anti-joodse stemming van die dagen ervaarde hij voor het eerst op de speelplaats van zijn school waar twee jongeren, een lid van de Hitlerjugend en een jood met elkaar op de vuist gingen. Het eindigde met een scheldwoord ‘Rotjood’. In een volgende les veroordeelde hun leraar dr. Knick dit met de mededeling: ‘Ik, als christen, kan niet toestaan dat …’. Enige tijd later werd de leraar overgeplaatst.