Messiaanse ikonen

Een vrouwenstudie van het evangelie naar Johannes: wat wil dat zeggen? Sinds het begin van de zeventiger jaren is (ook) in Nederland de feministiese theologie opgekomen. Er is een beweging gaande van vrouwen die op haar eigen wijze met bijbelse traditie bezig willen zijn in al haar aspekten. De hier gepresenteerde studie ‘Messiaanse ikonen’, een vrouwenstudie van het evangelie naar Johannes, is het eerste proefschrift op dit gebied dat in Nederland verschijnt. De titel geeft al aan waar het hart van de studie naar uitgaat: een leeswijze van de bijbeltekst waardoor de beeldspraak in het evangelie naar Johannes, in het bijzonder in de zeven ‘Ik ben’-woorden van Jezus van Nazareth, als ‘messiaanse ikonen’ tot haar recht komt. ‘Messiaans’ om de relatie van deze beeldspraak met de Joodse traditie die uitziet naar het aanbreken van de messiaanse tijd, de tijd van vernieuwing en vervulling van alle menselijke betrekkingen; ‘ikonen’ om de werking van de beeldspraak aan te geven: een veelzijdige werking als tekens zowel in de taaltekst als in de sociale teksten daaromheen. Het eerste aspekt betreft een theologies onderzoek, het tweede een semioties-letterkundig onderzoek. De vrouwelijke personages in het evangelie komen naar voren als de draagsters bij uitstek van de zich steeds verder ontvouwende struktuur van de tekst. Het evangelie naar Johannes blijkt in de feministiese leeswijze een dynamiese tekst te zijn die vergaande veranderingen suggereert zowel in traditioneel aan de bijbel ontleende denkwijzen als in de sociale vormgeving daarvan.