Kwaliteit van leven

Tweede druk. Een mens is vóór alles een relationeel wezen: zonder de ander kan hij nooit tot zichzelf komen. Eenzijdige nadruk op het vieren van het 'ik' veroorzaakt veel teleurstelling en ongeluk; niet alleen individueel, maar ook voor de samenleving. Dit is de kern van het gedachtegoed van Martin Buber (1878-1965), die samen met Freud en Einstein behoort tot de invloedrijkste Joodse denkers uit de vorige eeuw. Hij verwoordde zijn visie in onder andere Ik en Jij, Chassidische vertellingen en Godsverduistering - boeken die wereldwijd generaties hebben bezield. In "Kwaliteit van leven" laat theoloog Theo Witvliet zien dat Bubers humanisme ook in de gepolariseerde wereld van vandaag van grote betekenis kan zijn: werkelijke ontmoeting, echt gesprek, vertrouwen ondanks alles. In dit essay volgt Witvliet Bubers levensweg en gaat met deze godsdienstfilosoof in gesprek. Het resulteert in een spannende, intensieve ontmoeting. THEO WITVLIET (1939) werkte aan de Universiteit van Amsterdam als hoogleraar 'Geschiedenis van het christendom in de moderne tijd' en was gasthoogleraar aan de Universiteit van Genève. Internationale bekendheid kreeg hij door vertalingen van zijn publicaties over de bevrijdingstheologie, 'Een plaats onder de zon' (1984) en 'De weg van de zwarte Messias' (1984). Verder schreef hij onder meer 'Gebroken traditie' (1999) en 'Het geheim van het lege midden' (2004). Recensie, Kerk en Israël Onderweg, december 2017, ds. Reinier Gosker: "[Dit boek] is een genade voor ieder die er kennis van neemt." Prof. dr. Klaas Smelik: "De auteur is erin geslaagd de verschillende onderwerpen helder te bespreken, met aandacht voor de actualiteit. Zeer geslaagde inleiding op het werk van een belangrijk filosoof." Recensie in Ophef: "Een onderhoudende en gedegen kennismaking met Buber. Na lezing ben je ingevoerd in zowel Bubers biografie als in zijn - daarmee uiteraard nauw samenhangende - denken over zionisme, bijbelvertalen, filosofie, Job, vredesvraagstukken, de staat Israël, de doodstraf, etc. Toch is Kwaliteit van leven veel meer dan een biografie of monografie..." Recensie in Volzin: "Buber geldt als een van de belangrijkste filosofen van de twintigste eeuw en wordt naast bijvoorbeeld Nietzsche en Freud genoemd als een van de 'Grote Namen'. Vijfentachtig jaar oud werd hij onderscheiden met de Erasmusprijs. Hij heeft zich zijn hele leven bezig gehouden met zijn eigen geloof, maar ook met de verhouding tussen het jodendom en het christendom. Buber bestudeerde het Nieuwe Testament uitvoerig en vroeg zich af wie Jezus nu eigenlijk was. Hij onderzocht alles wat over Jezus werd gezegd en ook Jezus' eigen woorden, overdacht het 'Messiasgeheim' en kwam voor zichzelf tot de conclusie dat, in lijn met de joodse traditie, Jezus voor hem echt niet de Messias was. Toch schreef Buber: "Jezus heb ik van jongs af aan ervaren als mijn grote broer." Dat Jezus voor hem niet de beloofde Messias was, betekent niet dat hij hem afschreef. Theo Witvliet ontmoet Buber en gaat de dialoog aan. Op gedetailleerde, interessante wijze schrijft Theo Witvliet over Martin Buber, van wie hij veel afweet en die hij duidelijk bewondert. De lezer wordt meegenomen door het leven en de daarbij horende werken en ontwikkelingen van de grote filosoof en eindigt niet alleen met grondige kennis van Buber en diens filosofie, maar ook van het jodendom en de, voor Buber zo belangrijke, relatie tussen jodendom en christendom."