Imperium

Kapuscinski heeft een specialisme: waar een politieke tijdbom tikt, daarheen reist hij af. Dus ook naar Rusland toen zich daar in 1989 een periode van grote omwentelingen aankondigde. Hij doorkruiste het imperium in de jaren van zijn ontbinding tot in zijn verste uithoeken, van Brest tot de Stille Oceaan, en van Vorkoeta of Nova Zembla tot de politiek instabiele Centraal-Aziatische republieken in het zuiden. Op onnavolgbare wijze schetst hij de chaotische situaties die zijn ontstaan als gevolg van de afbrokkeling van de centrale macht. Uit zijn persoonlijke verslagen rijst een indringend beeld op van een werelddeel in een overgangstijd, gekenmerkt door desintegratie en culturele diversiteit, politieke onrust en pseudo-kapitalisme. Kapuscinski zoekt de werkelijkheid achter de mediabeelden. Hij dompelt zich onder in het leven van de autochtone bevolking in de dorpjes en steden van Siberië tot Armenië en Oezbekistan. Zijn blik is die van de betrokken toeschouwer, de solidaire ooggetuige: het gaat hem om de weerslag die de grote politiek heeft op de dagelijkse praktijk van kleine mensen. Met een mengeling van empathie en ongebreidelde nieuwsgierigheid inventariseert hij de tragische erfenis van het oude systeem: tergende armoede, de wildgroei en tot in het staatsapparaat reikende macht van de maffia’s, de ecologische verwoesting van het landschap. Desondanks blijft Kapuscinski, die als kind kennismaakte met de Russen toen die zijn geboorteplaats Pínsk binnenvielen, in de ban van de voormalige Sovjet-Unie met haar imperiale ambities. Die fascinatie levert, gekoppeld aan zijn kennis van de geschiedenis, schitterende, opslorpende reisliteratuur op over dat ongrijpbare versplinterde wereldrijk dat Rusland heet.