Ideeën

Ideeën begint bijna twee miljoen jaar geleden met de uitvinding van de vuistbijl. De auteur gaat na in hoeverre sommige van de door ons gekoesterde begrippen reeds bestaan zouden hebben voordat de mens taal tot zijn beschikking had. Het boek vervolgt zijn verkenningstocht door de tijd: niet over de politiek, de veldslagen of de verdragen van koningen, generaals en premiers, maar over de totstandkoming van de belangrijkste ideeën, die ons onderscheiden van dieren. Watson stelt een onderzoek in naar de eerste talen, en naar de eerste woorden, de geboorte van de goden, het begin van kunst, en de vergaande intellectuele gevolgen van het gebruik van geld. Hij beschrijft de uitvinding van het schrift, de eerste noties van recht, en legt uit waarom offers en de ziel blijvende onderdelen zijn van de godsdiensten. Hij verhaalt hoe men anders ging denken over het begrip tijd, hoe cijfers bedacht werden en hoe wetenschap, geneeskunde, sociologie, economie en kapitalisme ontstonden. Hij laat zien hoe de ontdekking van de Nieuwe Wereld voor eeuwig de manier van denken wijzigde en waarom de Chinese creativiteit na de Middeleeuwen wegzakte.

In de loop van zijn imponerende betoog laat Watson zien hoe door de eeuwen heen de ideeën van schijnbaar onvergelijkbare filosofen, astronomen, religieuze leiders, biologen, uitvinders, dichters, juristen en talloze anderen met elkaar verbonden zijn. Aristoteles wedijvert met Aquino, Ptolemaeus met Photius, Beethoven met Strindberg, Jefferson met Freud.

Ideeën is een canon van het menselijk denken en daarmee een oorspronkelijk werk. Elk hoofdstuk is een boek op zich dat de belangrijkste ontwikkelingen en inzichten geeft over de betreffende periode; en al die verschillende hoofdstukken over culturen, godsdiensten, maatschappelijke en technische ontwikkelingen zijn in één samenhangende visie bijeengebracht.

Peter Watson (1943) studeerde in Durham, Londen en Rome. Hij schrijft voor toonaangevende bladen als The Times, The Observer, The New York Times en The Spectator. Watson heeft een groot aantal boeken op zijn naam staan en was presentator van televisieprogramma's over de meest uiteenlopende onderwerpen. De laatste jaren is hij als archeologisch onderzoeker verbonden aan Cambridge University. Zijn in 2001 gepubliceerde boek Grondleggers van de moderne wereld Een geschiedenis van de 20e eeuw, waarin de ideeën en de mensen aan bod komen die de twintigste eeuw zo vernieuwend hebben gemaakt, was zowel in Nederland als wereldwijd een groot succes.

'In Ideeën De geschiedenis van het menselijk denken geeft Watson ons een verbazingwekkend overzicht van de intellectuele ontwikkeling van de mens, die alles omvat vanaf het ontstaan van taal tot de ontdekking van het onbewuste, met inbegrip van het idee van een fabriek en de uitvinding van Amerika, de aftakeling van de ziel in het 19e-eeuwse materialisme en de voortdurende ongrijpbaarheid van het Zelf.'

John Gray in The New Statesman

Over Grondleggers van de moderne wereld Een geschiedenis van de 20e eeuw:

'Watsons boek is het bewonderenswaardige product van iemand die alles wil weten, die greep wil houden op het enorme terrein van de wetenschap, omdat hij ervan overtuigd is dat onze kennisvermeerdering de beschaving stapje voor stapje vooruit zal helpen.'

Jan-Hendrik Bakker in Haagsche Courant