Het Visboek

Het Visboek dat de Scheveningse strandvonder, visser en visafslager Adriaen Coenen in 1577-1580 vervaardigde vormt een van de oudste in de Nederlandse taal geschreven bronnen over het leven in de zee. Het is cruciaal voor een beter begrip van volkse kennis en cultuur in het 16de-eeuwse Europa en terecht een van de hoogtepunten uit de collectie van de Koninklijke Bibliotheek. Adriaen Coenensz van Schilperoort (1514-1587) verzamelde niet-alledaagse mariene zeldzaamheden; schelpen, vreemde zeewezens en andere giften van de zee die hij zelf prepareerde of kocht van derden. Coenen verdiepte zich in de aard en herkomst van zijn curieuze, indrukwekkende verzameling. Hoewel hij slechts de dorpsschool had bezocht groeide hij uit tot een marien deskundige, geraadpleegd door beroemde geleerden en met een grote schare bewonderaars, onder wie de Prins van Oranje. Coenen raakte echter in de vergetelheid en bleef bijna vierhonderd jaar lang een onbekende. In het Visboek tekende Coenen zijn waarnemingen en kennis nauwkeurig op. De combinatie van ingelijste teksten, rijke illustraties met opvallend kleurgebruik en bovenal de naïeve en buitengewoon levendige stijl van beschrijvingen èn illustraties is typerend voor Coenens werken. Zeemonsters, draken en zeemeerminnen vinden een plaats naast haringen en walvissen. Coenen-kenner Florike Egmond bewerkte het omvangrijke werk tot een moderne uitgave, toegankelijk voor een breed publiek. Door Coenens werk vanuit verschillende invalshoeken te bezien en te plaatsen in de context van zijn tijd gunt zij ons een blik in de wondere wereld van deze nieuwsgierige verzamelaar, illustrator en rasverteller.