De Spiegel Van Achilleus

Karel van de Woestijne (1878-1929) behoort met Gorter, Leopold en Boutens tot de grote dichters uit het fin de siècle. Door een nauwgezette lectuur, ook van het proza, brengt De Spiegel van Achilleus dit oeuvre weer onder de aandacht. De studie corrigeert meteen een aantal mythes, zoals dat van de decadente, eenzelvige poëet en van de mystieke asceet. De vitalistische laag in Van de Woestijnes werk wordt blootgelegd door een grondige analyse van de beeldspraak - meer bepaald van de allegorie. Vandevoorde demonstreert hoe Van de Woestijne met andere teksten speelt om een pseudo-autobiografisch beeld te creëren.
Aan deze analyse gaat een schets vooraf van het denken over allegorie en symbool vanaf het einde van de achttiende eeuw en van de cultuurhistorische omstandigheden die tot een heropleving van de allegorie rond 1900 in Nederland en België leidden. Hans Vandevoorde laat zien dat Van de Woestijne schatplichtig was aan opvattingen van Frans-Belgische auteurs als Maeterlinck en Verhaeren. Het boek sluit af met een verrassende lectuur van het verhalende gedicht over de Amazonekoningin 'Penthesileia'. Zij laat zich door Achilleus afslachten aan de voet van Troje. Wat een verhaal van doodsverlangen en gender-strijd leek, ontmaskert Vandevoorde als een ode aan de moederliefde.
Voor het eerst in de Van de Woestijne-studie wordt terdege rekening gehouden met het jeugdwerk van de dichter en wordt de hele correspondentie van de Gentse dichter benut. Bovendien bevat De Spiegel van Achilleus een originele theoretische benadering van de allegorie die een groot deel van de bestaande visies opslorpt, en bruikbaar is voor de analyse van zowel literatuur als beeldende kunst.

De Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde bekroonde De Spiegel van Achilleus met de vijfjaarlijkse Karel van de Woestijne-prijs als 'een uitzonderlijke studie van een rijp en geleerd wetenschapper (...) Het werk is wetenschappelijk schitterend, het is ook, door de directe frisse toon, de onbevangenheid, de helderheid en doordat onopgeloste problemen nooit uit de weg gegaan worden, een zeer boeiend en meeslepend werk.'

Hans Vandevoorde (1960) is verbonden aan de vakgroep Nederlandse literatuur van de Universiteit Gent. Hij publiceerde essays in onder meer De Gids, Parmentier, Yang, De Parelduiker en Ons Erfdeel en is redacteur van Feit & fictie.