De onderwijsbubbel

In de jaren negentig besloot de Nederlandse overheid dat scholen autonoom moesten worden. De scholen kregen een zak met geld gebaseerd op het aantal ingeschreven studenten en de hoeveelheid verstrekte diploma's. Onderwijsinstellingen mochten voortaan zelf bepalen waaraan zij dat geld uitgaven. Door deze perverse prikkels - kwantiteit boven kwaliteit - werden vooral de scholen voor beroepsonderwijs almaar groter terwijl het niveau van zowel docenten als studenten zienderogen daalde. Simpele onderkomens van scholen werden met de miljoenen die voor onderwijs bedoeld waren, omgebouwd tot ware oefenobjecten voor architecten. Het adagium "hoe mooier het gebouw, hoe armer het onderwijs" was en is nog steeds veelgehoord. Bestuurders beloonden zichzelf met enorme salarissen en emolumenten die pasten bij hun "positie". De docenten werden gemarginaliseerd en gedeprofessionaliseerd en vervangen door onbevoegden omdat "kennis niet meer belangrijk" werd geacht. Bestuurders bepaalden voortaan wat docenten in de klas moesten doen, beter gezegd, niet meer mochten doen. Studenten en scholieren werden "klanten" en "deelnemers" die geld opbrengen. Vooral in het beroepsonderwijs ging het regelmatig mis. De ene onderwijsinstelling verstrekte vrij gemakkelijk diploma's om daarmee meer overheidsgeld te verkrijgen terwijl de andere fraudeerde met instroomcijfers. Ondertussen daalde Nederland ieder jaar op internationale onderwijskwaliteitslijsten en door het lagere niveau bleek zo langzamerhand bijna iedereen in staat hoger onderwijs te volgen. Beter Onderwijs Nederland (BON), opgericht in 2006, bond de strijd aan met deze belastinggeldverspillers en vooral "onderwijsvernielers"; niet alleen om de problemen vast te stellen maar vooral om met oplossingen te komen. Dit boek is een bloemlezing van ervaringen, beschouwingen en anekdotes van docenten, ouders, studenten en leerlingen. Het is een huiveringwekkende weergave van de onderwijswerkelijkheid en tegelijkertijd een oproep om de handen uit de mouwen te steken. Daarom eindigt het boek met een verkorte weergave van het Deltaplan onderwijs dat BON in 2011 aan de minister van Onderwijs Marja van Bijsterveldt aanbood. In dit Deltaplan signaleert en analyseert BON de problemen en komt zij met verbetervoorstellen voor de besturing en (financiële) inrichting van het Nederlandse onderwijs.