Bernstein

Leonard Bernstein, de componist van West Side Story en een van 's werelds meest inspirerende dirigenten, is zijn leven lang het onderwerp geweest van heftige controversen. Als componist weigerde hij zich aan te passen aan wat in kringen van de 'serieuze' muziek bon ton was. Klassiek, jazz, Broadway en musical vermengde hij tot klanken die de wereld veroverden, en die nog steeds niet hebben ingeboet aan spontaniteit, vitaliteit en muzikale zeggingskracht. Maar behalve als componist is Bernstein natuurlijk evenzeer bekend geworden als dirigent. Hij was de eerste in Amerika geboren en getogen vaste dirigent van een toporkest als het New York Philharmonic. Door zijn onconventionele manier van optreden streek hij het muzikale establishment nogal eens tegen de haren in, en zijn contacten met Broadway werden door critici en oudere collega's met een scheef oog bekeken. Maar orkestleden adoreerden hem, en zijn vele televisieoptredens als dirigent bezorgden hem een enthousiast miljoenenpubliek. Nog steeds speelt de televisie een belangrijke rol in Bernsteins loopbaan als dirigent. Overal waar hij dirigeert, registreren camera's repetities en uitvoeringen. Bernstein geeft als geen ander de luisterende kijker het gevoel dat hij bij de kern van de muziek betrokken wordt. Zijn uitspraak dat hij zich bij het dirigeren helemaal vereenzelvigt met de componist, en als het ware zelf de componist wordt, zou uit de mond van ieder ander aanmatigend en arrogant klinken, maar bij Bernstein twijfelt niemand aan de oprechtheid van zijn woorden. In haar biografie schetst Joan Peyser Bernsteins carrière als componist en dirigent. Daarbij geeft ze de lezer een rijk geschakeerd beeld van vijftig jaar Amerikaanse muziek. Dat Peyser ook in ruime mate aandacht besteedt aan meer intieme, en soms ook minder positieve facetten van Bernsteins persoonlijkheid-extravagant gedrag, promiscuïteit, biseksualiteit - heeft het paradoxale effect dat de lezer juist meer sympathie en waardering krijgt voor Bernstein als mens van vlees. en bloed. Peyers biografie geeft een op sommige punten misschien omstreden, maar anderzijds ook voortreffelijk gedocumenteerd en rijk gedetailleerd portret van een van de grote muzikale genieën van onze tijd.