Autarkeia

De cultus van de zelfgenoegzaamheid is een constante in de westerse en in het bijzonder in de Griekse cultuur. De verheerlijking van rivaliteit, strijd en oorlog ter wille van roem en eer is de typische bestaanswijze van de archaische en antieke Grieken Autarkeia schrijft het verhaal van de menselijke verhoudingen van Homeros over de Griekse Tragedie naar het Athene van Pericies, uitlopend op Socrates, Plato, Arisco-tëles en de hellenistische filosofie (stoicisme, epicurisme). Het probleem van de zin van het leven wordt door Achilleus opgelost door een leven van roem en eer door middel van oorlog en strijd na te streven. De eindeloze rivaliteit die zich zo van de Grieken meester maakt, wordt door de Griekse tragici tevergeefs bekampt. Tevergeefs, omdat ze zelf aan het ideaal schatplichtig blijven. Als met Socrates en Plato de contempatie of theoria opkomt, blijkt nogmaals de vruchteloosheid van de strijd tegen de rivaliserende zelfgenoegzaamheid. De filosoof lost wel de strijder en de politicus af, maar hij zoekt nu de autarkeia in eenzaamheid. Het Griekse mirakel lijkt, vanuit het oogpunt van de menselijke verhoudingen, minder aantrekkelijk dan steeds werd gedacht. Daarin ligt de cultuurkritsche strekking van Coölsaets boeiende relaas: in de vaststelling dat bij de Grieken, en niet alleen bij hen, de solidariteit het steeds heet moeten afleggen tegen de rivaliteit. Het essay toont bovendien aan dat ook en vooral de tegenwoordige mens nog in grote matein de Griekse hang naar zelfgenoegzaamheid gevangen zit.