De historische Mohammed / de verhalen uit Medina

Moslims matigen zich geen oordelen aan over Mohammed, want hij is nu eenmaal hun profeet en Godsgezant. Wie geen moslim is, zal het niet kunnen laten zich toch een oordeel te willen vormen. Het gedrag, de daden en de uitspraken die zijn toegeschreven aan Mohammed wijken wel heel erg af van wat niet-moslims in de moderne tijd van elkaar zouden accepteren. Dat betreft kleine dingen, maar ook grote. Eenmaal in Medina keurt Mohammed het gebruik van geweld in dienst van zijn godsdienst goed. Sterker nog, hij geeft daar opdracht toe. Voor het stichten en in stand houden van een staat is het gebruik van geweld onvermijdelijk en noodzakelijk; daar is weinig meningsverschil over mogelijk. Maar voor een godsdienst? De paradijselijke maar broze moderne wereld is nu juist mogelijk geworden door ruimte te geven aan afwijkende meningen, ook aan afwijkende godsdienstige meningen. Deze twee uitersten, geweld gebruiken en elkaars meningen ongemoeid laten, zijn niet goed met elkaar te verzoenen, zelfs niet met veel uitlegkundige theologische acrobatiek.In het tweeluik De historische Mohammed peilt de arabist Hans Jansen het waarheidsgehalte van de overgeleverde verhalen over het leven van de Profeet en de conventionele interpretatie van de Koran. Wie Mohammed eigenlijk was, is ook in dit tweede deel, De verhalen uit Medina, de leidende vraag. Gewapend met een uitgebreide kennis van de Arabische wereld en een fikse dosis gezond verstand onderwerpt de auteur de moslimtraditie aan een kritisch onderzoek.De moslims wilden met ongekende ijver van Medina een stad maken waar de wetten van God gehoorzaamd worden. Dat heeft geleid tot felle confrontaties met de andersdenkenden - joden, christenen, niet-gelovigen - daar. Ook al zijn veel verhalen over die botsingen eigenlijk preken in verhaalvorm, de beschreven gebeurtenissen zouden heel goed echt plaatsgevonden kunnen hebben, en zijn niet zo onaards en principieel niet-verifieerbaar als veel van de verhalen uit Mohammeds Mekkaanse periode. Ook ten aanzien van Mohammeds jaren in Medina stelt Hans Jansen zich de vraag: wanneer de verhalen die de moslims elkaar daarover in de vroege tijd verteld hebben min of meer historisch zouden zijn, wat voor beeld rijst daar dan uit op? De historische Mohammed. De verhalen uit Medina is het tweede deel van een tweeluik over het leven van Mohammed, maar is ook afzonderlijk te lezen. Over deel I,De Mekkaanse verhalen, schreef de pers:* Met De historische Mohammed heeft ook Nederland een kritisch en up-to-date boek over het begin van de islam, en zelfs één dat ook een algemeen publiek kan lezen. [ ] De historische Mohammed is een moedig, belangrijk en om zijn toegankelijkheid uniek boek. Gelukkig verschijnt volgend jaar het tweede deel. Wim Raven in NRC Handelsblad