Charlotte Salomon / Meulenhoff editie / 1399

Toen Charlotte Salomon - die in 1917 in Duitsland werd geboren en op zesentwintigjarige leeftijd in Auschwitz stierf- zich in 1941 aan de Franse Rivièra bevond, ‘ontlaadde’ ze haar leven in beelden en verzen. Ze wierp een lange blik op zee, ‘in de harten der mensen' en achterom naar Berlijn. Zo ontstond het nu wereldberoemde Leven? of Theater?, een ‘autobiografisch zangspel in zevenhonderd- zesentwintig gouaches’, waarin Charlotte Salomon haar leven becommentarieert van binnenuit. Mary Felstiner nam het zangspel als uitgangspunt voor de eerste biografie van Charlotte Salomons hartverscheurende leven. Zij slaagt erin om op grond van dit levenswerk en door bestudering van de weinige geschreven bronnen, interviews met overlevenden en uitputtend archiefwerk, een verhalende biografie te schrijven die niet speculatief is en die een lyrische evocatie biedt van Salomons leven binnen de joodse gemeenschap van het Berlijn van de jaren twintig en dertig en daarna aan aan de Franse Rivièra. Zij schetst daarbij een pijnlijk beeld van een familie de gekweld werd door emotionele trauma's en werd achtervolgd door een traditie van suïcide. De opkomst van het nazisme wordt haarscherp verbeeld door het ten tonele voeren van de ss-er Alois Brunner - die verantwoordelijk was voor de deportatie van meer dan honderdduizend joden -, wiens levensloop tegenover die van Charlotte wordt geplaatst. Dit zorgvuldig gedocumenteerde en buitengewoon goed en inzichtelijk geschreven verhaal van het leven en lot van Charlotte Salomon is niet alleen uiterst waardevol voor mensen die Leven? of Theater reeds kennen, maar ook voor degenen die nog met deze uitzonderlijke kunstenares kennis moeten maken.